Kokosy i ich zalety

Woda kokosowa

Wnętrze młodego orzecha kokosowego wypełnia przezroczysty płyn, tzw. „woda kokosowa”, która używana jest jako napój chłodzący i izotoniczny ze względu na dużą zawartość elektrolitów oraz po fermentacji do wyrobu galaretowatego deseru nata de coco. Dobrze gasi pragnienie. Podaje się ją także w przypadkach biegunki, wymiotów i problemów żołądkowych. Dojrzałe owoce mają znacznie mniej płynu niż młode okazy. Woda orzecha kokosowego jest zbliżona do osocza krwi i może być używana w awaryjnych przypadkach jako dożylne uwodnienie płynne, kiedy brak innego płynu. Jest bogata w potas, wapń i chlorki. Woda jest sterylna aż do chwili kiedy orzech kokosowy zostanie otwarty (chyba że jest popsuty).

Mleko orzecha kokosowego lub „mleko palmowe”, zawierające w przybliżeniu 17% tłuszczu, wytwarza się przecierając utarty miąższ orzechów kokosowych z gorącą wodą albo gorącym mlekiem, które wyciąga olej i aromatyczne związki z włókien. Używa się go do drinków, jest też składnikiem kuchni tajskiej i indyjskiej. Śmietanka orzecha kokosowego zbiera się na powierzchni ochłodzonego mleka orzecha kokosowego. Można z niej uzyskać wysokiej jakości olej kokosowy.

Zastosowanie ma też mąka kokosowa, wiórki kokosowe, włókna kokosowe, itd.
Oprócz zastosowań dietetycznych i kosmetycznych, kokos ma niespodiwanie wiele zastosowań gospodarczych i takich, o których nawet byś nie pomyslał/a, zobacz http://lifehacking.pl/55-genialnych-zastosowan-olej-kokosowy-na-kazdy-dzien/ .

Przechodzimy do oleju kokosowego i dalej już tylko o tym.

Olej kokosowy - czym jest?

Otrzymuje się głównie  poprzez tłoczenie i rozgrzanie kopry – twardego miąższu orzechów palmy kokosowej (Cocos nucifera). Spotykany najczęściej jako rafinat, odkwaszany i wybielany.

Ma barwę białą poniżej 25 stopni C, wtedy przybiera postać stałą, stąd nazywany jest czasem masłem kokosowym. Topnieje w temperaturze 20–28 °C. W postaci płynnej jest lekko żółty. Stosowany jest do smażenia, do ciast oraz wyrobu margaryny i czekolady.

Istotne znaczenie na jakość i smak oleju ma to, czy jest on z miąższu, czy z kopry.
Większość olejów kokosowych dostępnych na rynku tłoczona jest z kopry. Dlaczego?
Tłoczenie oleju ze świeżego miąższu musi odbyć się do 72 godzin po zerwaniu kokosa. Dlatego większość producentów dla przedłużenia trwałości suszy miąższ uzyskując w ten sposób koprę. Kokos jednak traci wtedy część swoich właściwości i zdrowotnych i smakowych.
Jeśli nie występuje podgrzewanie i nie stosuje się odkwaszania i wybielania, to otrzymuje się olej kokosowy nierafinowany - zimnotłoczony.
Łatwo go rozpoznać, ponieważ ma delikatny zapach kokosa, w przeciwieństwie do uwodornionego lub rafinowanego i perfumowanego oleju, który jest znacznie tańszy, ale też znacznie mniej zdrowy.

Olej kokosowy z miąższu jest dużo lepszy, niż z olej tłoczony z kopry.

Zatem - olej kokosowy może być różnej jakości, są też handlowe postacie oleju, które faktycznie mają ułomne wartości, a nawet mogą być fałszowane. Czytajmy etykiety - przynajmniej!

Olej z orzechów kokosa nie zawiera białka, węglowodanów, ma trochę witamin (E, B, C), minerały (wapń, żelazo, magnez, fosfor, potas, sód, cynk). To głownie czysty tłuszcz.

Ten tłuszcz jest prawdopodobnie główną przyczyną krytykowania oleju kokosowego przez niektórych, a nawet pojawiającej się gdzieniegdzie nagonki na olej kokosowy ex catedra.

Jest to reperkusja tego, że American Heart Association opublikowało niedawno raport odradzający stosowanie oleju kokosowego w diecie.
Jak zwykle - ten atak na tłuszcze nasycone jest powielany przez media. To obrona starego paradygmatu i autorytetu ww. towarzystwa oraz biznesu tłuszczów roślinnych rafinowanych. Opiera się też na podtrzymywaniu mitu cholesterolowego.
Dziś wiadomo, że to przemysłowo utwardzone tłuszcze są głównym czynnikiem prowadzącym do chorób układu krążenia, głównie  tłuszcze roślinne utwardzone - margaryny i oleje roślinne podgrzane do wysokiej temperatury. W wyniku podgrzania powyżej 100 stopni (docelowo bodajże 180 i więcej) następuje podstawienie nienasyconych wiązań C=w pozycji cis-trans tworząc śmiertelnie groźne dla naszego zdrowia zjełczale kwasy tłuszczowe.
W oleju kokosowym, smalcu czy maśle takich wiązań nienasyconych NIE MA, lub jest ich bardzo mało, wobec czego powyższa reakcja uwodornienia nie występuje.
USA masowo wycofują się z produkcji margaryn [utwardzonych kwasów nasyconych], w ciągu dwóch lat bodajże mają zniknąć z rynku!

Telegraficznie:
Nasycony kwas tłuszczowy to taki, w którym każdy atom węgla powiązany jest z maksymalną liczbą atomów wodoru. Wszelkie wiązania węglowe są więc zajęte i żaden inny atom nie może już połączyć się z tą cząsteczką. W konsekwencji taka molekuła jest bardziej stabilna i mniej podatna na utlenianie się. To wspaniała zaleta, ponieważ utlenione tłuszcze są szkodliwe dla zdrowia.
Bardzo duża zawartość tłuszczów występuje w mleku matek – składa się ono aż w 54% z nasyconych kwasów tłuszczowych. Mleko matki jest najdoskonalszym pokarmem dla rozwijających się niemowląt, a zatem obecność dużej ilości tłuszczów nasyconych z pewnością nie jest pomyłką natury.
Trwająca dziesięciolecia moda, według której powinno się jeść więcej węglowodanów (głównie zbóż), a mniej tłuszczów, winna jest znacznemu wzrostowi otyłości, cukrzycy czy chorób serca. Wzrost ten sprawił, że obecnie prawie nikt nie pamięta, że zaledwie przed wiekiem i przed ta modą mniej niż jedna osoba na sto cierpiała z powodu otyłości, a choroba wieńcowa była praktycznie nieznana.

Mały suplement o tłuszczach w ogóle - fragment z audycji J. Zięby https://youtu.be/uT3s1GIr0S8 a całość tej pogadanki: https://www.youtube.com/watch?v=DEWShIAveWk.

Zatem, artykuły deprecjonujące olej kokosowy po prostu bazują na nieaktualnej wiedzy o tłuszczach oraz na propagandzie przemysłu tłuszczowego - tego głownie od olejów rafinowanych i margaryn.

Wracając do oleju kokosowego.

Dlaczego jest tak dobry dla zdrowia?

Stosowany od stuleci (tysiącleci?), zwłaszcza w Azji Wschodniej, Australii i Oceanii, udowodnił swą przydatność.
W przypadku zachowania tradycyjnego stylu życia, ludność tamtejsza cieszy się bardzo dobrym zdrowiem.
Najlepszym przykładem są mieszkańcy Tokelau z południowego Pacyfiku. Spożywane przez nich kalorie to w 56% tłuszcze, z których aż 90% stanowi olej kokosowy, co czyni ich największymi konsumentami tego oleju na świecie.
Mimo to stężenie lipidów we krwi jest u nich umiarkowane i rzadko cierpią na choroby układu sercowo-naczyniowego i serca.
Naukowcy stwierdzili zresztą, że takie samo zjawisko (brak zawałów i udarów) występuje wśród innego plemienia jedzącego dużo oleju kokosowego: Kitava z Melanezji.
(Jednak sceptycy zauważają, że nie wiadomo, czy ma to związek z dietą z udziałem kokosów, czy może w grę wchodzą inne czynniki. Ale gdy przedstawiciele tych ludów przechodzą na żywienie zachodnie - chorują, co dowodziłoby czynnika dietetycznego)

Jeśli chodzi o badania naukowe, to ostatnio przeprowadzone na Uniwersytecie Cambridge w Anglii wykazały, że olej kokosowy może zmniejszyć ryzyko chorób serca i udarów mózgu podczas codziennego spożywania go przez miesiąc.

W badaniu naukowcy śledzili 94 wolontariuszy w wieku od 50 do 75 lat. Żaden z nich nie miał historii chorób serca.
Po czterech tygodniach jedzenia trzech łyżek stołowych oleju kokosowego dziennie, uczestnicy mieli 15% wzrost poziomu zdrowego HDL, co skłoniło naukowców do zgłoszenia, że ta superżywność może obniżyć ryzyko zachorowania na choroby serca lub udar mózgu.

Inne badanie dotyczyło ryzyka wystąpienia cukrzycy. Stwierdzono, że średniołańcuchowe trójglicerydy (MCT) w oleju kokosowym znacznie poprawiają poziom cukru we krwi i zmniejszają oporność na insulinę i obniżenie ryzyka wystąpienia cukrzycy znacznie zwiększa szansę uniknięcia zawału serca.

Dalsze badania wykazały, że olej kokosowy:

Wzmacnia funkcje mózgu u osób z chorobą Alzheimera, Parkinsona, stwardnieniem zanikowym i rozsianym, jest dobry przy padaczce, migrenie, zapaleniu opon mózgowych i innych chorobach neurologicznych.

Redukuje stany zapalne i zapalenie stawów
Przeciwdziała osteoporozie
Chroni wątrobę
Poprawia skład i wagę ciała...

W czasopiśmie Journal of Alzheimer opublikowano niedawno wyniki badania in vitro, w ramach którego stwierdzono, że podawanie oleju kokosowego chroni neurony w korze mózgowej.
Podczas badania przeprowadzonego w 2006 roku stwierdzono, że spożycie trójglicerydów o średnim łańcuchu cząsteczkowym prowadzi do natychmiastowej poprawy czynności mózgu u pacjentów cierpiących na umiarkowaną postać choroby Alzheimera.

Tutaj zrobię większą dygresję, ponieważ choroba Alzheimera jest coraz większym problemem w społeczeństwie.

Abstrahując tu od możliwych różnych przyczyn choroby, podam przykład dr Mary Newport, która stała się sławna po opublikowaniu książki, w której opowiada, jak jej mąż, Steve, cierpiący na chorobę Alzheimera, odzyskał częściowo sprawność umysłową na skutek codziennego przyjmowania oleju kokosowego bogatego w trójglicerydy.
Mózg osób dotkniętych chorobą Alzheimera, można, zamiast glukozą, karmić ciałami ketonowymi. W tym celu osoby te muszą spożywać trójglicerydy średniołańcuchowe i/lub olej kokosowy (bogaty w trójglicerydy średniołańcuchowe) przy jednoczesnym  zubożeniu w węglowodany i proteiny (20%).

Nastąpiły spektakularne zmiany w samodzielności i jego osobowości: ze smutnego i cichego stał się uśmiechnięty, rozmowny, był nawet w stanie żartować. Steve zażywał olej kokosowy codziennie, po 35 g, i jego stan zaczął się  poprawiać. Dwa razy nie było to możliwe i natychmiast wróciły typowe dla choroby Alzheimera drżenia, zaś psychicznie pojawił się lęk i smutek, jakby neurony znów przestały działać pozbawione ciał ketonowych i paliwa.

Zadziałała, między innymi,  dieta zwana ketogenną, stosowana w celu leczenia padaczki u dzieci. Znana i stosowana od około stu lat (od 1921 r.), którą zawdzięczamy badaniom doktora Rawle Geyelin. Dietę tę należy stosować pod nadzorem lekarza, ponieważ  poprawa skuteczności zażywania oleju kokosowego lub innego oleju zawierającego trójglicerydy średniołańcuchowe może wymagać suplementacji witaminy B i D, kwasu dokozaheksaenowego (DHA, rodzaj omega-3), koenzymu Q10, L-karnityny, magnezu.

W przeciwieństwie do innych kwasów tłuszczowych, ciała ketonowe potrafią przenikać z krwi do mózgu (pokonując barierę "krew – mózg"). Dzięki temu, i bez wsparcia insuliny, docierają one do neuronów. Następnie mogą ulegać spalaniu w zastępstwie glukozy w procesie wytwarzania energii komórkowej. Zagłodzone, a może nawet umierające neurony otrzymują tym samym szansę na nowe życie.
Ponadto, obecność ciał ketonowych we krwi wyjściowo przyśpiesza aż o 39% krążenie krwi w mózgu, co także wpływa na lepsze odżywienie neuronów.
To jeden z powodów, dla których dieta sprzyjająca wytwarzaniu ciał ketonowych może być zbawienna w przypadku epilepsji – zaburzenia charakteryzującego się niewłaściwą koordynacją neuronową.

Zjawisko wykorzystywania przez mózg paliwa innego niż glukoza zostało odkryte w 1967 r. i opisane w artykule zatytułowanym „Metabolizm mózgu w poście” w czasopiśmie Journal of Clinical Investigation przez doktora George’a Cahila i współautorów. Coraz więcej tekstów naukowych koncentruje się także na korzyściach z diety sprzyjającej wytwarzaniu ciał ketonowych dla walki z nowotworem. W przeciwieństwie do komórek organizmu, komórki rakowe nie potrafią wykorzystywać tego alternatywnego paliwa i koniecznie potrzebują glukozy, żeby przetrwać.

Ogółem przeprowadzono ponad 1500 badań, które udowodniły, że olej kokosowy jest jednym z najzdrowszych produktów spożywczych na Ziemi.

Dr Al Sears prowadzący od lat swoją klinikę przeciwstarzeniową zaleca swym pacjentom spożywanie oleju kokosowego, wielki propagator kurkuminy także. Zawsze jest wściekły na dezorientujące zalecenia AHA w tej kwestii, która fakty przekręca ignorując naukę, co potem przekłada się na mainstreamowe nagłówki. Dr Sears mity o tłuszczach i cholesterolu rozbija już tak długo jak jest doktorem, oczywiście stosując to u swoich pacjentów.

Parę źródeł do tej części:

1. Khaw KT, et al. “Randomised trial of coconut oil, olive oil or butter on blood lipids and other cardiovascular risk factors in healthy men and women.” BMJ Open. 2018;(8)3:e020167.
2. Han JR, et al. “Effects of dietary medium-chain triglyceride on weight loss and insulin sensitivity in a group of moderately overweight free-living type 2 diabetic Chinese subjects.” Metabolism. 2007;56(7):985-991.
3. De la Rubia Orti JE, et al. “Improvement of main cognitive functions in patients with Alzheimer’s disease after treatment with coconut-oil enriched Mediterranean diet: A pilot study.” J Alzheimers Dis. July 20, 2018.
4. Vysakh A, et al. “Polyphenolics isolated from virgin coconut oil inhibits adjuvant induced arthritis in rats through antioxidant and anti-inflammatory action.” Int Immunopharmacol. 2014;20(1):124-130.
5.Hayatullina Z, et al. “ Virgin coconut oil supplementation prevents bone loss in osteoporosis rat model.” Evid Based Complement Alternat Med. 2012;2012:237236.
6. Otuechere CA, et al. “Virgin coconut oil protects against liver damage in albino rats challenged with the anti-folate combination, trimethoprim-sulfamethoxazole.”.J Basic Clin Physiol Pharmacol. 2014;25(2):249-253.
7. Oliveira-de-Lira L, et al. “Supplementation-dependent effects of vegetable oils with varying fatty acid compositions on anthropometric and biochemical parameters in obese women.” Nutrients. 2018;10(7):932.
-----

Nasycone kwasy tłuszczowe zawarte w miąższu kokosa nie przyczyniają się do podwyższenia poziomu cholesterolu i rozwoju miażdżycy.
Wręcz przeciwnie – z badań opublikowanych w czasopiśmie „Lipids” wynika, że przyczyniły się one do wzrostu poziomu "dobrego" cholesterolu HDL i obniżenia jego "złej" frakcji LDL, a co za tym idzie - zmniejszyły ryzyko rozwoju miażdżycy, a dalej chorób serca.

Zastosowania kulinarne (też zdrowotne!)

Oprócz już wymienionych zalet dietetycznych (np. przy odchudzaniu), wspomnijmy o największej zalecie praktycznej w kuchni. To jedyny (oprócz nieco gorszych jak np. palmowy, z oliwki, ....) olej polecany do smażenia i gotowania - ze względu na znikomą degenerację przy wysokiej temperaturze, co wynika właśnie z wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych.
Z tego względu - gdy jest naturalny, jest nieporównywalny do olejów zwyczajowo używanych do smażenia, jak np. we frytkownicach, gdzie później (już po pierwszym razie) nie powinien być używany. Można na nim smażyć bez zmiany przez rok i przechowywać poza lodówką - nie jełczeje.
Dotyczy to zwłaszcza oleju kokosowego z pierwszego tłoczenia, bo nie wydziela toksycznych związków w wysokich temperaturach. To pod warunkiem, że nie będziesz go podgrzewać do temperatury powyżej 180°C, np. przygotowując łososia na patelni lub w piekarniku. Tzw. temperatur dymienia oleju kokosowego nierafinowanego wynosi 177°C a rafinowanego - 232°C. Co prawda są oleje o wyższej temperaturze dymienia, ale degeneracja tłuszczów wielonienasyconych występuje w już niewysokich temperaturach.
Ponieważ w temperaturze pokojowej ma on postać stałą, to czyni go doskonałą alternatywą dla masła (np. do kanapek).
Stosujemy olej kokosowy także przy pieczeniu ciast. Jego niepowtarzalny aromat przenosi się na przyrządzane przez nas potrawy. Gdy użyjesz nierafinowany olej kokosowy do przygotowania ciast i deserów, nada on potrawom bardzo delikatny i smakowity zapach, doskonale komponujący się z czekoladą.
Osobiście używam też czasami ol. kokosowego do kawy zamiast śmietanki lub by sporządzić tzw. power coffee.
Przepisy kulinarne z zastosowaniem oleju kokosowego znajdziesz w sieci, ale nie muszą się one różnić od powszechnie znanych, w których używa się olejów.

Zastosowania kosmetyczne oleju kokosowego

O tym też można pisać książki, ale tym nie będziemy się zajmować szczegółowiej (zwłaszcza kosmetykami).
Warto wspomnieć ogólnie, że:

• Olej kokosowy zimnotłoczony posiada właściwości nawilżające, dzięki czemu może być stosowany na skórę całego ciała, a także jako maseczka lub serum na włosy.
• Wspomaga gojenie się niewielkich ran, także dzięki właściwościom antybakteryjnym
• Hamuje pojawianie się plam na skórze
• Działa łagodząco przy problemach skóry (egzemy)
• Spowalnia procesy starzenia się skóry i opóźnia powstawanie zmarszczek.
• Jako jedyny olej, chroni włosy przed utratą protein. Dzięki swoim niepowtarzalnym właściwościom, jest w stanie wniknąć w strukturę włosa i dokładnie go nawilżyć, dzięki czemu włosy stają się miękkie, lśniące i co najważniejsze mocne.
  Regularnie stosowany na skórę głowy, wzmacnia cebulki i zapobiega wypadaniu włosów. Zwiększa ukrwienie skóry i skutecznie pomaga w walce z łupieżem. Można stosować go, jako maseczkę na całą długość włosów (a także skórę) przed ich myciem lub nałożyć na same końcówki, aby zapobiec ich rozdwajaniu.
• Sprawdza się jako b. dobry olej do pielęgnacji zębów (m.in. Lauryna je wybiela)  oraz do praktykowania ssania oleju  (ang. „oil pulling”) dla pozbywania się bakterii i toksyn oraz odświeżania oddechu. Używany także w pastach do zebów.
• Zmniejsza uszkodzenia spowodowane działaniem promieni słonecznych, blokując około 20% promieniowania ultrafioletowego, co czyni go swego rodzaju kremem przeciwsłonecznym do stosowania przy średniej ekspozycji na słońce.

Za olejem koksowym przemawiają nie tylko powyższe wyliczanki z literatury, ale praktyka wielu osób.
Podam jeszcze jeden przykład - wypowiedź kogoś, kto badał sprawę u samego źródła, skąd pochodzą najlepsze kokosy - w nagraniu Kokos - Fakty i Mity - Zbigniew Bańkowski https://youtu.be/Gh1Z6X7bJm0. 

Zatem - nie dać się propagandzie skostniałej medycyny i jej old-boyów, którzy tkwią w przeszłości a może i w sponsorowanych układach.

Sklepów z olejem kokosowym jest dużo np. (dla informacji, a nie reklamy) SklepKokosowy http://www.sklepkokosowy.pl/, - tam jeszcze więcej wiadomości i porad..