Ostatnio pisaliśmy nieco o zimowych infekcjach, grypie i jak się wobec tych
zagrożeń zachować, zwłaszcza mobilizując własne siły organizmu i stosując proste
domowe sposoby (Prosto i skutecznie,
Na grypę i nie tylko,
Nie choruj
zimą- 12 rad, ...).
Z tym tematem wiąże się obrona flory jelitowej (bakterii
jelitowych) tzw. środkami osłonowymi.
Poniżej kolejny artykuł lek. med. Katarzyny Świątkowskiej z jej
strony na
Facebooku właśnie na ten temat. Publikuję z
podziękowaniem w ramach swej misji popularyzatorskiej i aby polecić Czytelnikom
całokształt prac Pani Doktor - warto poznać! (chociaż nie ze wszystkim
się zgadzam na 100%, zatem dla mnie to artykuł dyskusyjny...).
W nawiasach { } parę uwag własnych (LK), czasem własny link, także dodałem
ilustracje i formatowanie.
Proponuję też zajrzenie do artykułu
źródłowego, ponieważ znajduje się pod nim dyskusja. Także do art. Autorki
Detox, bo oba się łączą w aspekcie stosowania
preparatów na zdrowie jelit.
Często można usłyszeć w aptece prośbę o „COŚ OSŁONOWEGO do antybiotyku”, lub
farmaceutę pytającego „czy podać COŚ OSŁONOWEGO?”. Ja od pacjentów ciągle słyszę:
„Proszę wypisać mi receptę na LEK OSŁONOWY… bo przecież muszę przyjmować tyle
leków … to trzeba zadbać żołądek i wątrobę”.
Leki „osłonowe” (cudzysłów – bowiem określenie, mimo, że ogólnie stosowane, jest
niewłaściwe) - to albo PROBIOTYKI albo leki hamujące wydzielanie soku
żołądkowego (inhibitory pompy protonowej w skrócie = IPP). Duży biznes. Wielkie
pieniądze. Mnóstwo ludzi sięga po jedne lub drugie.
Często niepotrzebnie wyrzucając w błoto pieniądze, lub co gorsza, narażając
zdrowie.
Leki „na refluks”, „na zgagę”, „osłonowe”, „ Biorę tyle leków na serce, cukrzycę
i nadciśnienie, - koniecznie też coś osłonowo!”
Nagminne. Bez sensu.
Ocenia się, że w od 1/2 do 2/3 przypadków ludzie niepotrzebnie łykają leki
hamujące wydzielanie soku żołądkowego (i to z mojego doświadczenia - najczęściej
starsze osoby). Teraz uwaga! Rok temu w British Medical Journal opublikowano
głośne badanie, w którym zaobserwowano, że stosowanie ich przez ponad rok
zwiększa ryzyko śmierci AŻ o 50 procent (1). Ale do tego tematu wrócimy na
końcu.
PROBIOTYKI
{przypomnę - to nie PREbiotyki - o tym dalej}
Kupowanie „JAKIEGOŚ PROBIOTYKU” lub „CZEGOŚ OSŁONOWEGO do antybiotyku”
przypomina wizytę klienta w sklepie obuwniczym, który mówi:
„Chcę kupić JAKIEŚ buty. Mogą być męskie lub damskie. Prawe lub lewe. Rozmiar i
wielkość obcasa też nie gra roli. Ważne, by się nazywały: BUTY.
O… pani mi proponuje dość drogie, ale to nic, kupię bo się nazywają BUTY!”
Wiele suplementów "probiotyków" nie działa. Warto sięgać tylko po to, co jest
żywe i do tego zostało przebadanie, że jest w ogóle SKUTECZNE.
I jedynie bakterie Lactobacillus rhamnosus GG (w skrócie=LGG) i drożdże
Saccharomyces boulardii wykazały skuteczność w walce z biegunką (antybiotykową
lub ostrą zakaźną). Wiem, wiem, te nazwy brzmią mega-dziwnie.
Dlatego nie namawiam do zapamiętania, można sobie ZAPISAĆ na kartce i sprawdzić
podczas zakupów w aptece (jeśli zajdzie potrzeba zastosowania czego w sumie nie
życzę).
Faktycznie. PEWNE probiotyki oddalają widmo biegunek (antybiotykowej i zakaźnej)
bo zabierają życiową przestrzeń i konkurują o „jedzenie” ze szkodliwym
drobnoustrojami, produkują substancje bakteriobójcze, poprawiają stan bariery
jelitowej (2,3) i pewnie jeszcze robią wiele innych rzeczy, o których dopiero
kiedyś się dowiemy. Ale tylko NIEKTÓRE PROBIOTYKI.
Najważniejsze jest by PROBIOTYK zawierał jeden z dwóch sprawdzonych szczepów. I
to wcale też to nie oznacza, że lepiej gdy zjadamy „Lactobacillusa” w
towarzystwie „Saccharomycesa” . Nie wiadomo czy się kochają czy raczej chciałyby
się pozabijać . Tego nie badano. Nie mamy pojęcia co się dzieje kiedy zażywamy
kilka szczepów jednocześnie. Lepiej nie ryzykować. Ich skuteczność i
bezpieczeństwo badano nie razem, tylko dla każdego osobno.
{to opinia odmienna
od opinii np. Jerzego Zięby, który w
tym wideo sugeruje
duże ilości szczepów i mówi, że to było badane;
np. sok z buraka i kapusty mają właśne takie
szczepy a prozdrowotne działanie fermentowanych soków jest uznanym
faktem w medycynie ludowej}.
Lactobacillus rhamnosus GG (= LGG)
jest też używany jako naturalny środek konserwujący w jogurtach i innych
produktach mlecznych by przedłużyć ich okres przydatności do spożycia.
Saccharomyces boulardii
to gatunek drożdży, wyizolowany z owoców liczi i mangostanu w 1923 roku przez
francuskiego naukowca Henri Boularda , który zaobserwował, że Azjaci przeżuwają
skórę liczi i mangostanu, żeby poradzić sobie z objawami cholery. Poszukał co
tam takiego jest i znalazł słynne obecnie na całym świecie drożdże.
Antybiotyki często ratują życie, ale przy okazji zabijają wiele normalnych
bakterii jelitowych i zmieniają delikatną równowagę między różnymi gatunkami.
Klęska korzystnych bakterii może zamanifestować się biegunką, która występuje u
5 do 35 procent stosujących antybiotykoterapię (4). Wiadomo, taka choroba to nic
przyjemnego.
Pamiętajmy:
Antybiotyki zabijają lub hamują wzrost bakterii. OKREŚLONE antybiotyki działają
tylko na OKREŚLONE bakterie. Wobec wirusów są totalnie bezsilne. W przypadku
przeziębienia (nawet bardzo upier...., trwającego kilka dni i dezorganizującemu
nasze plany zawodowe, bo my : "musimy do pracy") nie pomagają, tylko
niepotrzebnie mordują nasze „dobre” bakterie.
Jesteśmy domem dla mnóstwa drobnoustrojów (wiele żyje wewnątrz jelita), z
którymi powinniśmy mieć dobre relacje. Część jest neutralna (nieszkodliwe
darmozjady) wiele jest pomocnych (handlowcy egzystujący na zasadzie zysk-zysk),
ale też są takie , które tylko czekają by pokazać swoją agresywną naturę. W
normalnych warunkach "złe" bakterie są pod kontrolą, bo są pilnowane przez te "dobre".
Ale układ sił może się zmienić dramatycznie, gdy rozpoczynamy leczenie
antybiotykiem. Jak to w życiu. Coś za coś. Złe mikroby jelitach przejmują
kontrolę i mamy biegunkę.
Jak zmniejszyć szansę na to , że nas dopadnie?
Wykorzystać pożyteczne drobnoustroje z apteki, czyli PROBIOTYKI. Ograniczają
nawet o 50% ryzyko biegunki związanej z antybiotykiem.
Czyli - warto.
Określenie "antybiotyk" pochodzi od greckiego "biotikos" i można je dosłownie
przetłumaczyć jako "przeciw życiu". Antybiotyki były używane przed wiekami przez
Chińczyków w postaci spleśniałego twarogu sojowego stosowanego do leczenia
wrzodów (5). "Probiotyk" można dosłownie przetłumaczyć jako "wspierający życie".
Nie mylmy PRObiotyków z PREbiotykami.
{Prebiotyki} to nie żywe mikroby lecz składniki roślin, którymi powinniśmy rozpieszczać
pożyteczne bakterie w naszych jelitach. Dla wielu z nich PREbiotyki z naszego
talerza to jedyna szansa na przetrwanie. Wiecie, i tak przecież musimy jeść. To
lepiej niech to równocześnie wykarmi sprzyjające bakterie. Codzienne nawyki. One
rządzą naszym zdrowiem, tym ile ważymy. Jeden z najważniejszych to systematyczne
dokarmianie pożytecznych bakterii, które w nas żyją i nam pomagają.
Probiotyki wywierają przejściowy efekt. Są jak tymczasowi pasażerowie.
Poza tym, powiedzmy sobie szczerze, trzeba je traktować z pewną rezerwą , nie
wiemy co one tak naprawdę robią.
I każdy kto Wam mówi co innego to ... mija się z prawdą... I piszę to ze
świadomością, że ... narażam się ludziom zarabiającym na sprzedawaniu "cudownych
kuracji probiotykowych". Trudno.
Nie zaobserwowano by jakikolwiek probiotyk był w stanie na dłuższą metę zmienić
strukturę społeczności bakteryjnej bardziej niż placebo (6,7). Bierzesz
probiotyk, te drobnoustroje pracują w jelitach. Odstawiasz - kończy się efekt.
Kombinowanie przy składzie mikrobioty może być problematyczne. Za mało wiemy.
Za to PREbiotyki to naturalny składnik żywności ludzi od zawsze. Tylko ostatnio
zrobiło się ich tak bardzo mało w przeciętnej diecie. To i mamy więcej różnych
problemów zdrowotnych.
PRObiotyki. Żeby pomogły a nie zaszkodziły, muszą spełniać kilka warunków.
To, że coś zawiera jakieś bakterie (lub probiotyczne grzyby) to jeszcze nie
znaczy, że one cokolwiek dobrego mogą zrobić.
Na rynku mamy mnóstwo preparatów, które nie działają. Probiotyki nie mogą być
nieboszczykami. Preparat musi zawierać odpowiednią ilość bakterii – około 100
000 000 do 100 000 000 000.
Nasze polskie podwórko. Raport NIK z zeszłego roku (8).
„Na 56 badanych próbek probiotyków - stabilności liczby żywych bakterii nie
posiadało aż 89 (!!!) procent. Wraz z upływem czasu, jeszcze w okresie
przydatności do spożycia, następował spadek liczby żywych komórek bakterii.
Zdarzało się, że liczba żywych, korzystnych dla zdrowia bakterii w części próbek
spadła MILION razy (!!!).
Np. w jednym z suplementów ważnym do lutego 2016 r., z deklarowanej liczby 2,5
miliarda bakterii, w lutym 2016 r. było mniej niż 10 bakterii. Wśród badanych
suplementów diety były też i takie, które z deklarowanej liczby 2 000 000 000
bakterii na rok przed upływem terminu ważności posiadały mniej niż 10 bakterii”.
Dobre, nie?
Miało być dwa miliardy bakterii a jest dziesięć sztuk. Taka drobna różnica. I
jeszcze za to sporo się płaci 
.
Nie wiem tylko dlaczego nie podano nazw tych preparatów i producentów. Bez sensu.
No bo po co w takim razie taka kontrola? Może ktoś wie coś więcej i podzieli się
z nami?
Teraz trochę pozytywów o probiotykach
1. Antybiotyk. Lepiej zawsze z probiotykiem.
Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) i i Saccharomyces boulardii (i
tylko one) wykazały skuteczność w zapobieganiu biegunce związanej z
antybiotykiem (10). Zmniejszają zagrożenie o połowę (11). W analizie 17 badań -
zastosowane LGG z antybiotykiem obniżało ryzyko biegunki antybiotykowej o 71%
(!!!), zaś S. boulardii o 59% (12).
Moim zdaniem.
Jeśli musimy sięgnąć po PROBIOTYK, to zapytajmy farmaceutę, który jest
zarejestrowany jako LEK, a nie SUPLEMENT. No i oczywiście najważniejsze do tego,
żeby zawierał szczepy o UDOWODNIONYM działaniu.
2. Leczenie ostrej biegunki zakaźnej (13).
.
Każdego czasami dopada. Może dać nieźle w kość. Nie można pracować, ani cieszyć
się życiem. W zimie - „zawdzięczamy” ją częściej wirusom, latem - bakteriom. I
wcale nie króluje tu słynna Salmonella, bo bakterie rodzaju Campylobacter
to częstsza przyczyn zatruć. Źródłem „Campylobactera” jest przede wszystkim drób
- choćby niedopieczony kurczak z rożna lub podejrzany kebab. Lepiej uważać w
kuchni przyrządzając dania z surowego mięsa. Campylobacter tylko czyha by
zaatakować
Biegunka sama w sobie to najczęściej nic groźnego (co nie znaczy, że łatwego do
przeżycia). Boimy jednak utraty wody i ważnych minerałów - głównie sodu i potasu.
Najważniejsze leczenie to zapobieganie odwodnieniu (15). Sama woda nie wystarcza,
muszą być uzupełniane elektrolity, bo też je tracimy i to może być ogromny
problem i zagrożenie.
Oprócz nawadniania - probiotyki są pomocne (choć badano je raczej u dzieci).
TYLKO dwa szczepy okazały się skuteczne w co najmniej dwóch badaniach klinicznych-
były to znowu: Lactobacillus rhamnosus GG (LGG) i Saccharomyces
boulardii. Przegląd Cochrane z 2010r. : LGG zmniejszył czas trwania biegunki
średnio o 27 godzin . 27 godzin (średnio!) odzyskanego życia. Chyba warto
zainwestować w probiotyk w przypadku biegunki (16).
Coca cola, wbrew powszechnie panującemu przesądowi, nie pomaga w problemach
żołądkowo-jelitowych, a może zaszkodzić. Winna jest duża ilość cukru (cola to
10% cukru, w szklance 250 ml=25 g=5 łyżeczek cukru) . To nie tylko problem dla
obwodu naszego brzucha. Cola zamiast nawadniać, na zasadzie osmozy „wyciąga wodę
z organizmu” nasilając biegunkę.
(To mnie nieustannie zadziwia. Skąd to się bierze. Wiara w skuteczność coli w
biegunkach, wapnia w alergiach, witaminy C w przeziębieniach itp … ŻADNYCH
przesłanek racjonalnych = badań, dowodów a przekonanie w społeczeństwie
wszechobecne i tak mocno zakorzenione ???).
W razie problemów - warto pomyśleć o mało dojrzałych bananach (17,18).
Zielone banany i pektyna (z jabłek, z marchewki) okazały się skuteczne w
leczeniu uporczywej biegunki u małych dzieci z Bangladeszu. Po 3 dniach biegunka
ustała wśród 82% dzieci otrzymujących pektyny, wśród 78% banany i tylko 23%
dzieci placebo. Leczenie bananami nie tylko leczyło biegunkę ale i znacząco
zmniejszyło przepuszczalność jelit. Pektyny dawały podobne wyniki.
Wędrówki poza jelitami
Probiotyki są generalnie bezpieczne, ale … nie dla każdego. Opisywano przypadki
pacjentów, którzy otrzymywali probiotyk i potem rozwinęli sepsę. M.in. u
24-letniej pacjentki rozwinęła się sepsa po podaniu probiotyków. Hodowla krwi
ujawniła, że czynnikiem sprawczym jest Lactobacillus rhamnosus z
suplementu, który podano aby zapobiec biegunce po antybiotykach które trzeba
było zastosować.
Wdzieranie się do krwi i groźne ataki probiotyków nie były opisywane u zdrowych
ludzi. Coraz więcej jednak mamy dowodów na to, że w przypadku pacjentów
osłabionych, z zaburzoną odpornością czy dysfunkcją bariery jelitowej („nieszczelnymi
lub cieknącymi
jelitami”) coś takiego może się zdarzyć i być bardzo groźne w skutkach
(47-57).
Probiotyki (prawie zawsze) to suplementy. A z suplementami - jak z kiełbasą.
Nikt nie interesuje się i nie kontroluje co w nich jest
tak naprawdę {to
nie zawsze prawda; znane są przypadki donosów na producentów suplementów - wtedy
wkracza GIS i podobne instytucje i badają produkt}.
Rok temu Najwyższa Izba Kontroli zleciła badanie (8). „Na 11 badanych prób, w 4
stwierdzono obecność nie wskazanych w składzie szczepów drobnoustrojów. W jednej
próbce wykryto obecność bakterii chorobotwórczych tzw. bakterii kałowych (Enterococcus
Faecium). Ich obecność stwarzała poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia
konsumentów. Jeden z probiotycznych suplementów diety zakażony był grzybami”…
Jeszcze, dla ścisłości, uzupełnijmy listę chorób w przypadku których probiotyki
mogą pomóc.
3) Helicobacter pylori.
To taka bakteria lubiąca żyć w naszym żołądku. Jest powszechna, ale niekiedy
trzeba się jej pozbyć (m.in. kiedy mamy wrzody, dolegliwości, krewnych z rakiem
żołądka, stosujemy pewne leki) i wtedy można pomyśleć o probiotykach z
Saccharomyces boulardii – które zwiększają skuteczność wygonienia bakterii z
żołądka.
4) Infekcje dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola.
(problem szczególnie duży dla pracujących rodziców)
LGG zbadano w 3 badaniach (19-21) i wypadł nieźle. Zmniejszał częstość zakażeń
dróg oddechowych. Jednak badania innych szczepów dały już negatywne wyniki.
5) Skuteczność probiotyków w zapobieganiu alergii (22-40) jest dyskusyjna choć
nie wykluczona (w atopowym zapaleniu skóry więcej dowodów przemawia za
tłuszczami omega-3).
6) Zespół jelita drażliwego (IBS), zaparcia (41-43). Niektóre z badań wykazywały
korzyść, w np. w jednym z nich Saccharomyces boulardii znacząco
zmniejszał dolegliwości w postaci biegunkowej IBS.
7) Colitis ulcerosa-E.coli Nissle 1917 jest zalecana w wytycznych jako
alternatywa dla mesalazyny w utrzymaniu remisji. Escherichia coli Nissle
1917 (EcN) wyizolowana przez lekarza i Alfreda Nissle w 1917 roku z jelit
młodego żołnierza, który w przeciwieństwie do swoich towarzyszy nie zachorował
na biegunkę kiedy szalała jej epidemia. Okazało się, że bakteria ta nie dość, że
nie szkodzi człowiekowi to poprawia stan i funkcję przewodu pokarmowego, w
porównaniu do placebo, przyczynia się do szybszego uzyskiwania remisji oraz
poprawy obrazu histopatologicznego jelit (44-46).
I na koniec o innych „osłonowych”, czyli…Od refluksu do demencji…
Ważny temat, bo ludzie o tym nie mają pojęcia.
Inhibitory pompy protonowej (IPP) to jedne z najczęściej stosowanych i
NADUŻYWANYCH obecnie medykamentów. O czym mówi się od niedawna, to możliwość
zwiększonego ryzyka demencji wśród ich użytkowników, która może być spowodowana
tym, że przeszkadzają skutecznie we wchłanianiu witaminy B12 (59-70) i mogą
wywoływać jej niedobór (drętwienia i parestezje w stopach, później mogą to być
przeróżne zaburzenia psychiczne, depresja, zaburzenia lękowe, też osłabienie,
zawroty głowy, kołatanie serca, duszność, zaparcia, biegunka, utrata apetytu,
wzdęcia, zaburzenia pamięci).
Mamy sporo innych poważnych problemów zdrowotnych związanych z ich długim
używaniem - jak zakażenie bardzo wredną bakterią Clostridium difficile,
złamania kości u osób z osteoporozą (bo przeszkadzają we wchłanianiu wapnia i
magnezu) , ostre śródmiąższowe zapalenie nerek (70-74).
Kiedy się je raz włączy i próbuje potem zaprzestać stosować, dochodzi do
nadmiernego wydzielania kwasu (większa zgaga, refluks). Tzw. „efekt z odbicia”.
Zjawisko to może być odpowiedzialne za trudności w odstawianiu tych leków
(75,76).
IPP NAJCZĘŚCIEJ należy stosować TYLKO przez ściśle określony czas. Co z tego,
wiele osób zażywa leki nawet latami. Często niepotrzebnie.
Badanie, w których wzięło udział prawie 350 000 weteranów Stanów Zjednoczonych
(1). Naukowcy obliczyli, że na każdych 500 uczestników, którzy przyjmowali IPP
przez rok, doszło do jednej dodatkowej śmierci, której by nie było bez tych
leków.
Podsumowano: te leki niekiedy ratują życie, i jeśli rzeczywiście są wskazania -
absolutnie bierzemy. Ale one pomagają tylko w określonych sytuacjach. Zawsze
trzeba brać pod uwagę bilans zysków i ewentualnych strat. Powinny być
zarezerwowane dla pacjentów, w przypadku których istnieją wyraźne dowody na
korzyści z terapii.
I na koniec o skutkach tego, że IPP są często dodawane do leków
przeciwbólowych-przeciwzapalnych. Jeszcze niedawno sądziliśmy, że to taki piękny
związek chroniący nas ... a tutaj okazało się, że ...niekoniecznie. Chodzi o to,
że kiedy dłużej stosujemy niesteroidowe leki przeciwzapalne, a są to
zdecydowanie jedne z najbardziej popularnych leków, (w skrócie NLPZ= np. diclofenac, voltaren, ibuprofen, ketonal, nimesulid i dziesiątki innych) to IPP
włącza się żeby chronić żołądek.
I super. Tylko...
mamy dowody na to, że żołądek faktycznie działamy „osłonowo”. IPP są bardzo
skuteczne w zmniejszaniu uszkodzeń tam wywołanych przez NLPZ ale... za to jelitom
fundują uszkodzenie (82).
Czemu? Bo niekorzystnie zmieniają mikroflorę jelitową (74-77,83).
Niektórzy naukowcy twierdzą, że prawie wszyscy (80-100%) pacjenci przyjmujący
leki przeciwbólowe-przeciwzapalne i w otoczeniu "osłonowych" IPP mają
owrzodzenia w jelicie cienkim (78-79). Same NLPZ już w małych dawkach często
wywołują zwiększona przepuszczalność jelit, zapalenie, owrzodzenia błony
śluzowej jelita cienkiego (81).
A połączenie ich z lekami „osłonowymi” jeszcze bardziej szkodzi jelitom (83).
{o IPP wypowiadał się parę razy Jerzy Zięba, zobacz np:
https://youtu.be/1hunhblv9HA ,
http://odkryteterapie.blogspot.com/2016/02/normal-0-21-false-false-false-pl-x-none_78.html}
Żródła
1) Xie Y, Bowe B, Li T, et al Risk of death among users of Proton Pump
Inhibitors: a longitudinal observational cohort study of United States veterans
BMJ Open 2017;7:e015735.
2) Gerritsen J, Smidt H, Rijkers GT, de Vos WM. Intestinal microbiota in human
health and disease: the impact of probiotics. Genes Nutr. 2011;6(3):209–40.
3) Rijkers GT, Bengmark S, Enck P, Haller D, Herz U, Kalliomaki M, et al.
Guidance for substantiating the evidence for beneficial effects of probiotics:
current status and recommendations for future research. J Nutr.
2010;140(3):671S–6S.
4) McFarland LV, Antibiotic-associated diarrhea: epidemiology, trends and
treatment.Future Microbiol. 2008 Oct;3(5):563-78.
5) John M Conly, MD and Lynn B Johnston, Coming full circle: From antibiotics to
probiotics and prebioticsCan J Infect Dis Med Microbiol. 2004 May-Jun; 15(3):
161–163.
6) Nadja B. Kristensen, Thomas Bryrup, Kristine H. Allin, Trine Nielsen, Tue H.
Hansen and Oluf Pedersen. Alterations in fecal microbiota composition by
probiotic supplementation in healthy adults: a systematic review of randomized
controlled trials. Genome Medicine20168:52, DOI: 10.1186/s13073-016-0300-5
7) McFarland LV. Use of probiotics to correct dysbiosis of normal microbiota
following disease or disruptive events: a systematic review. BMJ Open.
2014;4(8):e005047.
8) https://www.nik.gov.pl/…/nik-o-dopuszczaniu-do-obrotu-suple…
9) Hill C, Guarner F, Reid G, Gibson GR, Merenstein DJ, Pot B, et al. Expert
consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and
Prebiotics consensus statement on the scope and appropriate use of the term
probiotic. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2014;11(8):506–14.
10) Iva Hojsak , Probiotics in Children: What Is the Evidence? Pediatr
Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017 Sep; 20(3): 139–146.
11) Szajewska H, Canani RB, Guarino A, Hojsak I, Indrio F, Kolacek S, et al.
Probiotics for the prevention of antibiotic-associated diarrhea in children. J
Pediatr Gastroenterol Nutr. 2016;62:495–506.
12) Sara Blaabjerg, Daniel Maribo Artzi, and Rune Aabenhus, Probiotics for the
Prevention of Antibiotic-Associated Diarrhea in Outpatients—A Systematic Review
and Meta-Analysis, Antibiotics (Basel). 2017 Dec; 6(4): 21.
13) Szajewska H., Guarino A., Hojsak I. i wsp.; European Society for Pediatric
Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition: Use of probiotics for management of
acute gastroenteritis: a position paper by the ESPGHAN Working Group for
Probiotics and Prebiotics. J. Pediatr. Gastroenterol. Nutr., 2014; 58: 531-539
14) European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European
Society for Pediatric Infectious Diseases evidence-based guidelines for the
management of acute gastroenteritis in children in Europe: update 2014.
15) Guarino A, Ashkenazi S, Gendrel D, Lo Vecchio A, Shamir R, Szajewska H,
European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition.,
European Society for Pediatric Infectious Diseases. J Pediatr Gastroenterol Nutr.
2014 Jul; 59(1):132-5
16) Use of probiotics for management of acute gastroenteritis: a position paper
by the ESPGHAN Working Group for Probiotics and Prebiotics.
Szajewska H, Guarino A, Hojsak I, Indrio F, Kolacek S, Shamir R, Vandenplas Y,
Weizman Z, European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and
Nutrition.
J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2014 Apr; 58(4):531-9.
17) Rabbani GH, Teka T, Zaman B, Majid N, Khatun M, Fuchs GJ., Clinical studies
in persistent diarrhea: dietary management with green banana or pectin in
Bangladeshi children. Gastroenterology. 2001 Sep;121(3):554-60.
18) Rabbani GH, Teka T, Saha SK, Zaman B, Majid N, Khatun M, Wahed MA, Fuchs GJ.,
Green banana and pectin improve small intestinal permeability and reduce fluid
loss in Bangladeshi children with persistent diarrhea. Dig Dis Sci. 2004 Mar;
49(3):475-84.
19) Hatakka K, Savilahti E, Pönkä A, Meurman JH, Poussa T, Näse L, et al. Effect
of long term consumption of probiotic milk on infections in children attending
day care centres: double blind, randomised trial. BMJ. 2001;322:1327.
20) Hojsak I, Snovak N, Abdović S, Szajewska H, Misak Z, Kolacek S.
Lactobacillus GG in the prevention of gastrointestinal and respiratory tract
infections in children who attend day care centers: a randomized, double-blind,
placebo-controlled trial. Clin Nutr. 2010;29:312–316.
21) Kumpu M, Kekkonen RA, Kautiainen H, Järvenpää S, Kristo A, Huovinen P, et
al. Milk containing probiotic Lactobacillus rhamnosus GG and respiratory illness
in children: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Eur J Clin
Nutr. 2012;66:1020–1023.
22) Boyle R.J., Ismail I.H., Kivivuori S. i wsp.: Lactobacillus GG treatment
during pregnancy for the prevention of eczema: a randomized controlled trial.
Allergy, 2011; 66: 509-516
23) Kalliomäki M., Salminen S., Arvilommi H. i wsp.: Probiotics in primary
prevention of atopic disease: a randomized placebo-controlled trial. Lancet,
2001; 357: 1076-1079
24) Kalliomäki M., Salminen S., Poussa T. i wsp.: Probiotics and prevention of
atopic disease: 4-year follow-up of a randomised placebo-controlled trial.
Lancet, 2003; 361: 1869-1871
25) Kalliomäki M., Salminen S., Poussa T., Isolauri E.: Probiotics during the
first 7 years of life: a cumulative risk reduction of eczema in a randomized,
placebo-controlled trial. J. Allergy Clin. Immunol., 2007; 119: 1019-1021
26) Kopp M.V., Hennemuth I., Heinzmann A., Urbanek R.: Randomized, double-blind,
placebo-controlled trial of probiotics for primary prevention: no clinical
effects of Lactobacillus GG supplementation. Pediatrics, 2008; 121: e850–e856
27) Ou C.Y., Kuo H.C., Wang L. i wsp.: Prenatal and postnatal probiotics reduces
maternal but not childhood allergic diseases: a randomized, double-blind,
placebo-controlled trial. Clin. Exp. Allergy, 2012; 42: 1386-1396
28) Rautava S., Kalliomäki M., Isolauri E.: Probiotics during pregnancy and
breast-feeding might confer immunomodulatory protection against atopic disease
in the infant. J. Allergy Clin. Immunol., 2002; 109: 119-121
29) NIAID-Sponsored Expert Panel, Boyce J.A., Assa’ad A., Burks A.W. i wsp.:
Guidelines for the diagnosis and management of food allergy in the United States:
report of the NIAID-sponsored expert panel. J. Allergy Clin. Immunol., 2010; 126
(supl. 6): S1-S58
30) Prescot S.L.: Allergy: the price we pay for cleaner living? Ann. Allergy
Asthma Immunol., 2003; 90: 64–70
31) 3deVos W.M., de Vos E.A.: Role of the intestinal microbiome in health and
disease: from correlation to causation. Nutr. Rev., 2012; 70 (supl. 1): S45-S56
32) Kalliomaki M., Kirjavainen P., Eerola E. i wsp.: Distinct patterns of
neonatal gut microflora in infants in whom atopy was and was not developing. J.
Allergy Clin. Immunol., 2001; 107: 12 934
33) Hill C., Guarner F., Reid G. i wsp.: Expert consensus document: The
International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics consensus
statement on the scope and appropriate use of the term probiotic. Nat. Rev.
Gastroenterol. Hepatol., 2014; 11: 506-514
34) Osborn D.A., Sinn J.K.: Probiotics in infants for prevention of allergic
disease and food hypersensitivity. Cochrane Database Syst. Rev., 2007; (4):
CD006 475
35) Lee J., Seto D., Bielory L.: Meta-analysis of clinical trials of probiotics
for prevention and treatment of pediatric atopic dermatitis. J. Allergy Clin.
Immunol., 2008; 121: 116-121
36) Betsi G.I., Papadavid E., Falagas M.E.: Probiotics for the treatment or
prevention of atopic dermatitis: a review of the evidence from randomized
controlled trials. Am. J. Clin. Dermatol., 2008; 9: 93-103
37) Fiocchi A., Burks W., Bahna S.L. i wsp.: on behalf of the WAO Special
Committee on Food Allergy and Nutrition. Clinical Use of Probiotics in Pediatric
Allergy (CUPPA): A World Allergy Organization Position Paper. World Allergy
Organ. J., 2012; 5: 148-167
38) Muraro A., Halken S., Arshad S.H. i wsp.; EAACI Food Allergy and Anaphylaxis
Guidelines Group: EAACI food allergy and anaphylaxis guidelines. Primary
prevention of food allergy. Allergy, 2014; 69: 590-601
39) de Silva D., Geromi M., Halken S. i wsp.; EAACI Food Allergy and Anaphylaxis
Guidelines Group. Primary prevention of food allergy in children and adults:
systematic review. Allergy, 2014; 69: 581-589
40) Cuello-Garcia C.A., Brożek J.L., Fiocchi A. i wsp.: Probiotics for the
prevention of allergy: A systematic review and meta-analysis of randomized
controlled trials. J. Allergy Clin. Immunol., 2015 Jun 1. pii:S0091-6749(15)00
636-3
41) Ford AC, Quigley EM, Lacy BE, Lembo AJ, Saito YA, Schiller LR, et al.
Efficacy of prebiotics, probiotics, and synbiotics in irritable bowel syndrome
and chronic idiopathic constipation: Systematic review and meta-analysis. Am J
Gastroenterol. 2014;109(10):1547–61.
42) Le Barz M, Anhê FF, Varin TV, Desjardins Y, Levy E, Roy D, et al. Probiotics
as complementary treatment for metabolic disorders. Diabetes Metab J.
2015;39(4):291–303.
43) Bafutto M, Almeida JR, Leite NV, et al. Treatment of diarrhea-predominant
irritable bowel syndrome with mesalazine and/or Saccharomyces boulardii. Arq
Gastroenterol. 2013;50:304–309
44) Henker J., Laass M., Blokhin B.M., Bolbot Y.K., Maydannik V.G.,Elze M.,
Wolff C., Schulze J.: The probiotic Escherichia coli strain Nissle 1917 (EcN)
stops acute diarrhoea in infants and toddlers. Eur. J. Pediatr., 2007; 166:
311-318
45) Dorota Różańska, Bożena Regulska-Ilow, Irena Choroszy-Król, Rafał Ilow, Rola
bakterii Escherichia coli szczep Nissle 1917 w chorobach przewodu pokarmowego,
Postepy Hig Med Dosw, 2014; 68: 1251-1256
46) Franco Scaldaferri, Viviana Gerardi, Francesca Mangiola, Loris Riccardo
Lopetuso, Marco Pizzoferrato, Valentina Petito, Alfredo Papa, Jovana Stojanovic,
, Role and mechanisms of action of Escherichia coli Nissle 1917 in the
maintenance of remission in ulcerative colitis patients: An update, World J
Gastroenterol. 2016 Jun 28; 22(24): 5505–5511.
47) Land MH, Rouster-Stevens K, Woods CR, Cannon ML, Cnota J, Shetty AK
Lactobacillus sepsis associated with probiotic therapy. Pediatrics. 2005 Jan;
115(1):178-81.
48) J Infect. 2001 May;42(4):283-5. Lactobacillus rhamnosus endocarditis
complicating colonoscopy. Avlami A, Kordossis T, Vrizidis N, Sipsas NV.
49) Liong, M. Safety of probiotics: translocation and infection. Nutr Rev. 2008;
66: 192–202
50) Cannon, J, Lee, T, and Danziger, L. Pathogenic relevance ofLactobacillus: a
retrospective review of over 200 cases. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2005;
24: 31–40
51) Whelan, K and Myers, CE. Safety of probiotics in patients receiving
nutritional support: a systematic review of case reports, randomized controlled
trials, and nonrandomized trials. Am J Clin Nutr. 2010; 91: 687–703
52) Sanders, M, Akkermans, L, Haller, D et al. Safety assessment of probiotics
for human use. Gut Microbes. 2010; 1: 1–22
53) Salminen, M, Rautelin, H, Tynkkynen, S et al. Lactobacillus bacteremia,
clinical significance, and patient outcome, with special focus on probioticL.
rhamnosus GG. Clin Infect Dis. 2004; 38: 62–69
54) Besselink, MG, van Santvoort, HC, Buskens, E et al. Probiotic prophylaxis in
predicted severe acute pancreatitis: a randomised, double‐blind, placebo‐controlled
trial. Lancet. 2008; 371: 651–659
55) Tynkkynen, S, Satokari, R, Saarela, M, Mattila‐Sandholm, T, and Saxelin, M.
Comparison of ribotyping, randomly amplified polymorphic DNA analysis, and
pulsed‐field gel electrophoresis in typing of Lactobacillus rhamnosus andL.
casei strains. Appl Environ Microbiol. 1999; 65: 3908–3914
56) Luong, M, Sareyyuoglu, B, Nguyen, M et al. Lactobacillus probiotic use in
cardiothoracic transplant recipients: a link to invasive Lactobacillus infection?.
Transpl Infect Dis. 2010; 12: 561–564
57) Lawrence, D, Dulchavsky, S, and Brown, W. Splanchnic ischemia and bacterial
translocation in the abdominal compartment syndrome. J Trauma. 1997; 43: 852–855
58) Hamilton-Miller J.M., Shah S., Smith C.T.: “Probiotic” remedies are no what
they seem. Br. Med. J., 1996; 312: 55–56
59) Gomm W, von Holt K, Thomé F, et al. Association of Proton Pump Inhibitors
With Risk of Dementia: A Pharmacoepidemiological Claims Data Analysis. JAMA
Neurol 2016;73:410-6. 10.1001/
60) Haenisch B, von Holt K, Wiese B, et al. Risk of dementia in elderly patients
with the use of proton pump inhibitors. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci
2015;265:419-28. 10.1007/s00406-014-0554-0
61) Wise J. Proton pump inhibitors may be linked to dementia risk. BMJ
2016;352:i972. 10.1136/
62) Corsonello A, Maggio M, Fusco S, et al. Proton pump inhibitors and
functional decline in older adults discharged from acute care hospitals. J Am
Geriatr Soc 2014;62:1110-5. 10.1111/jgs.12826
63) 23. Karn Wijarnpreecha, Charat Thongprayoon, Panadeekarn Panjawatanan,
Patompong Ungpraser , Proton pump inhibitors and risk of dementia, Ann Transl
Med. 2016 Jun; 4(12): 240.
64) Querfurth HW, LaFerla FM.. Alzheimer's disease. N Engl J Med
2010;362:329-44. 10.1056/NEJMra0909142
65) 25. Fallahzadeh MK, Borhani Haghighi A, Namazi MR.. Proton pump inhibitors:
predisposers to Alzheimer disease? J Clin Pharm Ther 2010;35:125-6.
10.1111/j.1365-2710.2009.01100.x
66) Majumdar A, Cruz D, Asamoah N, et al. Activation of microglia acidifies
lysosomes and leads to degradation of Alzheimer amyloid fibrils. Mol Biol Cell
2007;18:1490-6. 10.1091/mbc.E06-10-0975
67) Mattsson JP, Väänänen K, Wallmark B, et al. Omeprazole and bafilomycin, two
proton pump inhibitors: differentiation of their effects on gastric, kidney and
bone H(+)-translocating ATPases. Biochim Biophys Acta 1991;1065:261-8.
10.1016/0005-2736(91)90238-4
68) Lam JR, Schneider JL, Zhao W, et al. Proton pump inhibitor and histamine 2
receptor antagonist use and vitamin B12 deficiency. JAMA 2013;310:2435-42.
10.1001
69) Howden C. (2000) Vitamin B12 levels during prolonged treatment with proton
pump inhibitors. J Clin Gastroenterol 30: 29–33
70) Schoenfeld AJ, Grady D.. Adverse Effects Associated With Proton Pump
Inhibitors. JAMA Intern Med 2016;176:172-4. 10.1001/
71) Kantor ED, Rehm CD, Haas JS, et al. Trends in Prescription Drug Use Among
Adults in the United States From 1999-2012. JAMA 2015;314:1818-31.
10.1001/jama.2015.13766
72) Antoniou T, Macdonald EM, Hollands S, et al. Proton pump inhibitors and the
risk of acute kidney injury in older patients: a population-based cohort study.
CMAJ Open 2015;3:E166-71. 10.9778/
73) Kwok CS, Arthur AK, Anibueze CI, et al. Risk of Clostridium difficile
infection with acid suppressing drugs and antibiotics: meta-analysis. Am J
Gastroenterol 2012;107:1011-9. 10.1038/
74) Moledina DG, Perazella MA.. Proton Pump Inhibitors and CKD. J Am Soc Nephrol
2016.
75) Reimer C., Søndergaard B., Hilsted L., Bytzer P.: Proton-pump inhibitor
therapy induces acid-related symptoms in healthy volunteers after withdrawal of
therapy. Gastroenterology, 2009; 137: 80-87
76) Lødrup A, Reimer C, Bytzer P. Systematic review: symptoms of rebound acid
hypersecretion following proton pump inhibitor treatment. Scand J Gastroenterol.
2013 May;48(5):515-22.
78) Daniell, H.W. NSAID-PPI enteropathy in humans. Gastroenterology. 2012; 142:
e20 (author reply e20-e21)
79) Vesper, B.J., Jawdi, A., Altman, K.W., Haines, G.K. III, Tao, L., and
Radosevich, J.A. The effect of proton pump inhibitors on the human microbiota.
Curr Drug Metab. 2009; 10: 84–89
80) Wallace, J.L., Syer, S., Denou, E. et al. Proton pump inhibitors exacerbate
NSAID-induced small intestinal injury by inducing dysbiosis. Gastroenterology.
2011;
81) Sostres, C., Gargallo, C.J., and Lanas, A. Nonsteroidal anti-inflammatory
drugs and upper and lower gastrointestinal mucosal damage. Arthritis Res Ther.
2013;
82) Marlicz W, Loniewski I, Grimes D, Quigley E., Nonsteroidal anti-inflammatory
drugs, proton pump inhibitors, and gastrointestinal injury: contrasting
interactions in the stomach and small intestine. Mayo Clin Proc. 2014
Dec;89(12):1699-709. doi: 10.1016/j.mayocp.2014.07.015. Epub 2014 Oct 29.
83) Daniell, H.W. NSAID-PPI enteropathy in humans. (author reply
e20-e21)Gastroenterology. 2012; 142: e20
83) Vesper, B.J., Jawdi, A., Altman, K.W., Haines, G.K. III, Tao, L., and
Radosevich, J.A. The effect of proton pump inhibitors on the human microbiota.
Curr Drug Metab. 2009; 10: 84–89
PS.
zapisałeś się na nasz newsletter?
(nieregularny i dość rzadko wysyłany - więc bez strachu - nie zasypię Cię
wiadomościami...)
