Startowa Do nadrzędnej Nowości English Komunikaty Pro Anty English articles O nas Współpraca Linki Polecamy Ściągnij sobie Zastrzeżenie
| |
Herbaty i herbatki
Jeśli zastanawiamy się, co nam pomaga lub szkodzi na zdrowiu, powinniśmy
przed wszystkim rozważyć swoje zwyczaje i czynności często powtarzane. Zgodnie z
przysłowiami o umiarze i o tym że lek może być trucizną, gdy aplikowany w
nadmiarze - powinniśmy tę regułę stosować także do napojów.
Wskazane jest sporo pić (na
ogół - to zależy od potrzeb danej osoby). W Polsce (nie tylko) bardzo zakorzenił się zwyczaj picia
przede wszystkim herbaty. Pod tym względem zajmujemy
czołowe miejsce wśród krajów europejskich. Trzeba przyznać, że od kilkunastu lat rynek
oferuje duże zróżnicowanie herbat oraz herbatek ziołowych. Ale co i jak pić?
Z podstawowych rodzajów herbaty można wymienić:
Herbata czarna - otrzymywana jest w wyniku czterech
procesów - więdnięcia, skręcania, fermentacji i suszenia.
Herbata zielona - z liści nie poddanych
fermentacji. Przechowuje ona więcej cennych składników
od czarnej herbaty lub ulunga.
Herbata biała powstaje z młodych pączków herbaty. Jest to jeden z
najwartościowszych i najdroższych
rodzajów herbaty.
Herbata żółta - proces produkcji zbliżony jest
początkowo do herbaty białej, ale pozwala jej się na dłuższe
schnięcie. Obecnie uznawana za
najszlachetniejszy rodzaj herbat.
Herbata
pu-erh -herbata czerwona, która przechodzi dodatkowy
proces fermentacji i leżakowania. Ma bardzo silny zapach i smak.
Uważana jest za herbatę mającą bardzo korzystny wpływ na
zdrowie.
Herbata ulung (lub ulong)
nazywana „niedofermentowaną” lub „półfermentowaną” (w istocie
złożony sposób produkcji). Liście tej herbaty są
zawsze całe.
Herbaty aromatyzowane powstają przez mieszanie
dodatkowych aromatów z liśćmi herbat - zielonej, czarnej, pu-erh,
lub ulung. Czynność tę wykonuje się przed pakowaniem, czyli
po dokonaniu się wszystkich procesów związanych z produkcją
herbaty. Najczęściej do herbat dodaje się płatki kwiatów (róży,
jaśminu) lub owocowych esencji zapachowych albo przetrzymuje w
pobliżu substancji zapachowych. Nie należy mylić
herbat aromatyzowanych z naparami ziołowymi, zwanymi „herbatkami
ziołowymi”, które nie powstają na bazie herbaty i nazwę
herbata noszą niesłusznie. Tego rodzaju napojów jest bardzo
dużo - jak dużo możliwości daje zielarstwo. By nie pisać książki
na ten temat - wspomnimy dalej tylko o kilku.
O herbatach więcej znajdziesz np. w wikipedii, dedykowanych
serwisach jak http://www.herbaty.net/, http://www.herbata.info,
i na stronach sklepów, np.
http://www.kantorherbaty.pl/ ,
http://www.eherbata.pl/ , ....
W tym artykule, po przedstawieniu podstawowych wiadomości, wskażemy na mniej
znane sprawy - zwłaszcza na pewne zagrożenia.
Klasyczna, czarna herbata jest pijana najczęściej, w wielu domach jako napój
podstawowy.
Oprócz dużych walorów smakowych herbata(y) ma wiele własności prozdrowotnych.
Jest to też napój orzeźwiający i lekko pobudzający.
Napar herbaciany reguluje procesy trawienne. Posiada właściwości
bakteriobójcze i bakteriostatyczne (najlepsza pod tym względem jest herbata
zielona). Jest doskonałym lekiem w przypadku biegunki. Ponadto wykazuje słabe
właściwości moczopędne - wskazany jest jako środek pomocniczy w leczeniu
krwiomoczu i zapaleniu nerek. Pita systematycznie, lecz z umiarem (nie więcej
niż 3 szklanki w ciągu dnia) zapobiega powstawaniu kamicy żółciowej i nerkowej.
Pozytywnie oddziałuje na wątrobę, nerki, nadnercza i śledzionę.
Znajdujące się w herbacie polifenole pomagają w hamowaniu przechodzenia
cholesterolu do krwiobiegu i zapobiegają tworzeniu się skrzepów krwi, a także
przeciwdziałają wolnym rodnikom (zawiera przeciwutleniacze).
Wywiera dobroczynny wpływ na układ oddechowy, układ nerwowy, skórę, układ
naczyniowy, reguluje krążenie, normuje ciśnienie krwi, działa wzmacniająco na
naczynia włosowate. Usuwa uczucie zmęczenia, ból głowy, pobudza i aktywizuje do
pracy umysłowej, przede wszystkim dzięki temu, iż rozszerza naczynia krwionośne
mózgu, powodując jego lepsze ukrwienie i dotlenienie.
W herbacie znajdują się spore ilości fluoru, który zapobiega powstawaniu
próchnicy zębów (ale fluor ma i negatywne skutki - o tym dalej).
Herbata z cytryną i miodem jest środkiem napotnym wskazanym w przeziębieniu.
Dodatkowo biała herbata zawiera alkohole i kwasy które pomagają w leczeniu
takich schorzeń jak: neurastenia, endokrynopatia, podrażnienie i przesuszenie
gałki ocznej, zaćma, bezsenność, otyłość.
Szczególnie docenia się zalety herbaty zielonej.
Zielona herbata posiada dość silne działanie antyoksydacyjne i oczyszczające. Jeśli
jest pita w połączeniu z korzeniem imbiru (a najlepiej także ze
szczyptą kardamonu), działa rozgrzewająco, natomiast sama zielona
herbata wychładza. Nie należy jej więc stosować w przypadkach wychłodzenia
organizmu. Pobudza niektóre czynności systemu immunologicznego.
Ponieważ zawiera duże ilości flawonoidów oraz kwasów
fenolowych, ma wpływ na hamowanie rozwoju komórek nowotworowych,
czyli picie jej działa jako profilaktyka antyrakowa, co zostało udowodnione
badaniami naukowymi. Badania amerykańskie wykazały, że picie czterech lub więcej filiżanek zielonej
herbaty dziennie może zapobiec także reumatoidalnemu artretyzmowi, a nawet
zmniejszyć objawy u osób cierpiących na tę chorobę.
Tyle plusów. A jakie są minusy?
Należy podkreślić, iż wyłącznie herbata pita z umiarem,
nie za mocna (nie więcej niż 1 łyżeczka na 1 szklankę wrzątku) i odpowiednio
zaparzona wywiera dobroczynny wpływ na
funkcjonowanie całego organizmu i nie ma szkodliwego działania. Przejawiają go
natomiast maceraty, bo na skutek długotrwałego moczenia przechodzą z liści do
wody substancje chemiczne źle oddziałujące na organizm człowieka.
Badania wykazują także negatywne skutki picia herbaty wiążące się głównie z
wysoką zawartością szkodliwego fluoru, jak i z zawartością glinu.
Są to pierwiastki, które dodatkowo w takim połączeniu mogą przyczyniać się do
zmian nowotworowych.
Herbata czarna, podobnie jak kawa, zawiera kofeinę. Dlatego nie powinna być
spożywana w nadmiarze. Sprawy związane z kofeiną omawia artykuł
Jak wspomaga nas kofeina.
Starajmy się zatem ograniczyć jej ilość do maksymalnie 6
szklanek na dobę. Większa ilość może wywołać przykre objawy, do których należą:
- nadmierne oddawanie moczu
- biegunka, wzdęcia
- ból głowy
- zaburzenie rytmu pracy serca
- nadciśnienie tętnicze
- bezsenność
- nadmierna ruchliwość (np. nóg)
- wysuszanie skóry (co prowadzi do przedwczesnego jej starzenia).
UWAGA Sporo później niż
ten artykuł zapoznałem się dokładniej z zagadnieniami dot. kawy.
Warto poznać jej zalety oraz zakorzenione przesądy - patrz np. Kawa a serce
oraz podane odnośniki.
Jeśli często słodzimy czarną herbatę, to pijąc np. 5 herbat dziennie i do każdej dodając 2 łyżeczki
cukru, przyjmujemy znaczną ilość kalorii (uwaga też na
inne zagrożenia
z powodu nadmiernej ilości cukru).
Ważny jest sposób przygotowywania herbaty - w Chinach i Japonii celebrowany
od wieków
i będący rodzajem sztuki. Także w Anglii, Rosji i innych krajach stał się niemal
elementem kultury narodowej.
Parzenie doskonałej herbaty jest skomplikowanym procesem i aby uzyskać
najlepszy napój należy postępować zgodnie z instrukcjami producenta lub/i
fachowej porady sprzedawcy.
Istnieją różne szkoły przyrządzania (patrz np.
http://herbatka.bloog.pl/kat,89481,index.html), różne cele, różne narodowe sposoby picia (np.
dawniej w
Rosji także ze spodeczka).
Przykładowo, w Anglii i w Niemczech popularne jest picie
bawarki, tj. herbaty
z mlekiem. Mleko łagodzi działanie kofeiny, taka herbata jest też odżywcza i smaczna. Dodając mleko należy pamiętać, aby je wlać do
filiżanki przed nalaniem herbaty. Komponuje się jedynie do herbatami cejlońskimi
oraz indyjskimi.
Natomiast w krajach arabskich celebruje się picie mocnej herbaty zielonej
przyrządzanej w specjalny sposób. Najpierw zalewa się małą ilością wrzątku
liście zielonej herbaty, aby je przepłukać i wyzbyć się gorzkiego smaku. Po
wylaniu brudnej wody, do imbryczka dodaje się gniecioną miętę, cukier, zalewa
całość wodą i gotuje. Podawana jest w małych przezroczystych szklaneczkach.
Najistotniejsza w parzeniu herbaty jest jakość wody. Dlatego
przyrządzaj herbatę z wody dobrze przefiltrowanej lub wody
źródlanej. Lepsza jest woda "miękka". Jeśli w wodzie jest dużo kamienia
(woda twarda), dobrym rozwiązaniem jest nalać do dużego garnka
wodę i odstawić na 12 godzin. Po 12 godzinach przelać połowę do
następnego i taką wodę używać do parzenia. Gdy zmuszeni jesteśmy
do korzystania z wody wodociągowej (chlorowanej), to dla
pozbycia się chloru wskazane jest gotować taką wodę przez ok. 15
minut w otwartym naczyniu. Chociaż dla lepszego smaku - przy
wodzie czystej - lepiej nie dogotowywać wody. Kiedy woda osiągnie temperaturę około 95 stopni należy
wyłączyć czajnik, aby nie utraciła tlenu (woda jest wtedy
jakby biała, mętna). Taka woda nada naszej herbacie znacznie lepszy smak. Też
dlatego nie powinno się używać wody raz przegotowanej do ponownego
parzenia.
Przy parzeniu herbaty należy uwzględnić cel jakim się kierujemy.
Parzenie krótkie - 2 do 3 minut - dla działania pobudzającego,
dłuższe - do 8 minut - dla działania odprężającego.
Pamiętajmy, że po 4 minutach uwalniają się garbniki, które
zabijają delikatność smaku, chociaż działają pozytywnie na żołądek i
jelita.
Zwłaszcza herbaty zielonej nie należy parzyć dłużej niż 1 minutę, gdyż stanie się gorzka.
Podobnie dostosowujemy rodzaj herbaty i jej temperaturę -
gorącą pijemy dla rozgrzewki, chłodną dla orzeźwienia. Zwłaszcza
w Ameryce popularna jest herbata mrożona. W krajach północnych,
w Rosji, pija się herbatę bardzo gorącą. Należy jednak pamiętać,
że picie prawie wrzątku nie jest korzystne dla naszego żołądka,
nie mówiąc o możliwości poparzenia się.
Do herbaty stosują się ogólne zalecenia co do picia przy posiłkach. Jest
szkodliwe! Rozcieńczając soki żołądkowe upośledza trawienie. Poleca się więc
picie na godzinę przed posiłkiem lub po 2 godzinach po posiłku. Jeżeli popijasz lub po jedzeniu konsumujesz herbatę,
kawę czy napoje typu cola, to wyczyniasz kolejne szkody,
ponieważ te napoje blokują wchłanianie wielu ważnych składników
na wiele godzin, a szczególnie witamin i minerałów.
W szczególności czarna herbata blokuje przyswajanie żelaza i nie
powinna być pita w okolicach posiłku. Jest to zresztą jedna z przyczyn
bardzo często występującego niedoboru żelaza w organizmie.
Poza tym czarna herbata blokuje wapń, magnez oraz cynk, a więc niezwykle ważne
pierwiastki.
Dodatkowo, co jest w powszechnej niewiedzy, herbata z cytryną,
w wyniku zachodzących wtedy reakcji powoduje uwolnienie się szkodliwych
dla organizmu związków aluminium (niestety...).
Jedną z podstawowych przyczyn wielu chorób
jest zakwaszenie organizmu. Główne przyczyny zakwaszenia organizmu to:
- nieprawidłowe odżywianie – spożywanie zbyt wielu produktów
zakwaszających
- używki – kawa, herbata, alkohol.
Oczywiście nie chodzi tutaj o
wyeliminowanie herbaty, ale o jej umiarkowane i właściwe picie.
Poza tym - mamy wiele alternatyw - soki owocowe, wodę i
wspomniane herbatki (napary).
Warto zatem poznać inne napary i docenić ich korzystny wpływ na zdrowie.
Ponadto, takie herbatki są bardzo aromatyczne i mają bogaty bukiet smakowy, tak
więc nie musimy ich słodzić.
Poniżej znajdują się właściwości najpopularniejszych naparów. Zioła te bez
problemu można kupić w aptekach, bądź w herbaciarniach. Ale - jak w przypadku
ziół w ogóle - należy zapoznać się z ich działaniem (opis na opakowaniu lub
ulotce, informacje z książek i Internetu) i ew. przeciwwskazaniami dla nas.
Herbata rumiankowa:
uspokaja i pomaga na bezsenność,
poprawia trawienie,
łagodzi oparzenia;
napar stosowany jest w nieżytach żołądka i jelit, w wrzodziejącym ich zapaleniu,
przy wzdęciach i kolce jelitowej, w różnych stanach zapalnych wątroby i
pęcherzyka żółciowego, jak również w przewlekłym zapaleniu nerek i pęcherza.
Patrz nasz artykuł
Uniwersalny lek.
Herbata cynamonowa:
pobudza krążenie i poprawia trawienie, łagodzi rozstroje żołądka i pobudza
apetyt, dobrze sprawdza się w przypadku przeziębień.
Herbata z mniszka lekarskiego:
poprawia pracę wątroby i nerek, przez co ułatwia usuwanie toksyn z organizmu,
dlatego polecany jest np. osobom z problemami skórnymi,
pomaga pozbyć się zbędnych płynów, dlatego używana jest w leczeniu nadciśnienia
tętniczego.
Herbata z kwiatu czarnego bzu:
oczyszcza organizm, działa silnie napotnie, przeciwgorączkowo, przeciwskurczowo
i moczopędnie, dlatego stosowana jest w leczeniu grypy, kaszlu, przeziębieniach
i nieżytach dróg oddechowych, często w połączeniu z rumiankiem bądź kwiatem lipy.
Niezwykłe właściwości czarnego bzu warte są osobnego omówienia (artykuł w
przygotowaniu).
Herbata z kopru włoskiego:
likwiduje wzdęcia i zapobiega zaparciom oraz łagodzi skurcze brzucha, dlatego
warto ją pić podczas bolesnych miesiączek, polecana jest matkom karmiącym w celu wzmożenia laktacji oraz małym dzieciom
przy zaburzeniach układu trawiennego.
Herbata imbirowa:
poprawia trawienie i krążenie, pomaga podczas nudności,
dodaje energii,
rozgrzewa oraz pobudza wydzielanie śluzu, działa wykrztuśnie i odkażająco, co
jest korzystne w przypadku przeziębień i grypy.
Herbata pokrzywowa:
wspomaga funkcje wątroby i nerek, ma wybitne zdolności detoksykacyjne, oczyszcza krew,
redukuje reakcje alergiczne,
pomaga leczyć wyprysk i katar sienny.
Herbata z melisy:
łagodzi napięcia i uspokaja, przynosi ulgę w migrenach, usuwa zmęczenie,
pomaga przy problemach trawiennych, a także w zaburzeniach miesiączkowania i w
niedostatecznym wydzielaniu mleka u karmiących matek.
Herbata miętowa:
likwiduje wzdęcia i poprawia apetyt,
działa bakteriobójczo, przeciwskurczowo, przeciwzapalnie, żółciotwórczo i
żółciopędnie,
pomaga podczas bezsenności oraz w bólach głowy,
łagodzi dolegliwości związane z menstruacją.
Herbata z owoców dzikiej róży:
bogata w witaminę C, dzięki czemu stymuluje układ immunologiczny i zwiększa
odporność organizmu,
zapobiega infekcjom pęcherza moczowego.
Herbata z szałwii:
stymuluje eliminację toksyn, usuwa nadmiar śluzu z płuc,
poprawia trawienie, pomocna przy wzdęciach i przewlekłych biegunkach,
stosuje się ją przy nadmiernym poceniu, zwłaszcza u gruźlików i neurotyków,
pomocna w przypadku infekcji jamy ustnej (np. zapalenie dziąseł, angina).
Od stosunkowo niedawna zasłużenie popularna stała się herbata czerwona
Rooibos. Jest to napój nietypowy, nie spokrewniony z tradycyjnymi herbatami.
Napar ma kolor słomkowy i specyficzny, miodowy smak. Wyróżnia się łagodnością i
brakiem typowego w herbatach zielonych lub czarnych posmaku goryczy - nie
zawiera garbników. Nie zawiera także kofeiny, dlatego może być pity bez
ograniczeń przez dzieci oraz przed snem. Zalecany jest także kobietom w ciąży
ponieważ obfituje w żelazo i zapobiega mdłościom. Bogaty jest także w
przeciwutleniacze dzięki czemu ma pozytywny wpływ na układ odpornościowy, obniża
ciśnienie krwi, spowalnia proces starzenia i hamuje produkcję komórek
nowotworowych. Rooibos goi również swędzące rany i może być używany w formie
okładu, a dzięki zawartości kwasów fenolowych korzystnie wpływa na przewód
pokarmowy.
Podobnie, czerwony kwiat Hibiskusa (ketmii szczawiowej, róży chińskiej,
malwy sudańskiej) stał się surowcem do sporządzania smacznych i zdrowych
herbatek. Napar wzmacnia układ odpornościowy i obniża gorączkę. Schłodzona
herbatka z kwiatów hibiskusa orzeźwia i dodaje energii. Gorąca – jest
dobrym antidotum na infekcje. Hibiskus jest cennym źródłem wapnia,
witaminy C i soli mineralnych. Dodatkowo chroni serce. Jak wiadomo, wolne
rodniki tlenowe, niszcząc naczynia krwionośne, powodują rozwój arteriosklerozy,
która prowadzi do chorób serca. Polifenole z ketmii neutralizują wolne rodniki,
nim zaczną one niszczyć komórki. Hibiskus wpływa korzystnie także na ciśnienie
tętnicze krwi, działa kojąco, przeciwzapalnie oraz łagodzi podrażnienia.
Herbatka z hibiskusa: szklankę suszu zalać sześcioma szklankami wody i zaparzać
na wolnym ogniu przez 15 min. Po przecedzeniu można dodać trochę miodu.
Na serce dobra jest też specjalna
herbata „Heart Tea” - patrz artykulik
Lżej na sercu.
Istnieją też liczne mieszanki i herbatki smakowe, jak np. z dzikiej róży z pigwą
i truskawką, z owocami leśnymi, z melisą, zielona z truskawkami, zielona z
miętą, zielona z pomarańczą, z opuncją, zielona herbata Bastek z kawałkami
ananasa, itd.
Można też eksperymentować smakowo robiąc mieszanki ze zwykłych herbat
różnych marek.
Warto popróbować - odpocząć od rutyny zwykłej herbaty i cieszyć się nowymi
smakami. Ale uwaga - zwracajmy uwagę na sztuczne dodatki i aromaty.
Oczywiście herbaty i mieszanki dobre, oryginalne, są droższe. Lepsze są
liściaste, „sypane” (z delikatnymi dodatkami smakowymi - np. drobinkami
owoców, korzenne), bo są rzadziej fałszowane, po prostu
widać, co jest w środku. Natomiast warto ograniczać
„pampersy”, czyli herbaty w torebkach, w których nie
wiadomo, co jest. Jakąś alternatywą są torebki znanych, renomowanych
firm, lecz to wcale też nie stanowi żadnej gwarancji, czy nie dodano
tam barwników, polepszaczy i wypełniaczy.
Ze względów zdrowotnych i jakościowych lepiej kupować
herbaty nie w supermarkecie, a w
specjalnych sklepach z
herbatami.
Opracował Leszek Korolkiewicz
Wybrane źródła
Lecznicze herbatki
ziołowe - Regina Sauer
Zdrowy sukces. Przez żołądek do sukcesu — Krzysztof Abramek
Artykuł "Czy warto pić herbatę?" - Marta Tomaszewska, Vitalia
Wikipedia
Strony internetowe producentów i
dostawców.
----------
Dużo później zamieściliśmy tutaj ważny artykuł Pochwała
herbaty.
| |
Wyszukiwarka
lokalna
Także w Komunikaty
Zapisz się na
▼Biuletyn▼
(Twoje dane sa całkowicie bezpieczne,
za zapis - upominek)
Twoja
Super Ochrona Medyczna
|