|
Startowa
Do nadrzędnej
Nowości
English
Komunikaty
Pro
Anty
English articles
O nas
Współpraca
Linki
Polecamy
Ściągnij sobie
Zastrzeżenie
| |
O wapniu
Szeroki temat, który dotknąłem w artykułach
Mity sercowe (koniecznie zobacz dla
pełniejszego obrazu), Pij mleko, bedziesz kaleką,
... Poniżej materiał od lek. med.
Katarzyny Świątkowskiej (kompilacja paru tekstów), w kontekście
osteoperozy, serca, alergii,....
Suplementy wapnia
Bardzo popularne i obecne w wielu domach.
Niestety, wygląda na to, że czasami mogą być prawdziwym problemem i zagrażać
sercu.
Skąd bierze się ich sława? Wapń jest budulcem kości, zębów. A przynajmniej, z
tym nam się kojarzy najczęściej. Więc po tabletki z tym pierwiastkiem sięgają
osoby zagrożone osteoporozą, lub na nią chorujące. A, i jeszcze alergie. Wielu
cierpiących z ich powodu uważa, że tabletki z wapniem to podstawa. Czy słusznie?
Raczej nie (44). Jedyne dostępne (tylko cztery) badania potwierdzające
jakikolwiek związek (45-47), też wcale nie dotyczyły LECZENIA alergii, czy
zmniejszania jej objawów, lecz zapobiegania ich powstawaniu w testach sztucznej
prowokacji. I stosowano wtedy znacznie większe dawki preparatów, niż to się
powszechnie robi, a do tego też dożylnie.
Krótko mówiąc. Stosowanie wapnia w przypadku alergii, jest uznawane za przesąd.
Osteoporoza, zdrowie kości, to inna kwestia.
Wapń jest nie tylko budulcem. To prawda, w dzieciństwie, młodości, pomaga
budować mocniejsze zęby, kości i pomaga utrzymać je w zdrowiu w późniejszym
okresie życia.
Ale w sercu, odgrywa kluczową rolę w powstawaniu skurczów, tak samo, zresztą jak
i w innych mięśniach. Mało tego. Jest niezbędny do przesyłania wiadomości za
pośrednictwem nerwów, czyli do tego, by nerwy mogły „rozmawiać” ze sobą.
I jeszcze jest niezbędny do uwalniania hormonów. Poziom wapnia we krwi dlatego
jest ściśle regulowany.
Kości działają tu jako konto w banku. Jeśli brakuje wapnia we krwi, przytarczyce
”każą go wypłacić” z kości, aby uzupełnić niedobory, które mogą nawet zagrozić
życiu. I tak, jak z kontem, jeśli wciąż wybieramy i wybieramy z niego środki,
zamiast wpłacać, to będzie coraz szczuplejsze. Nie
inaczej jest z kośćmi. A spożycie wapnia w polskich gospodarstwach domowych jest
(średnio) znacznie niższe od wartości zalecanych i wynosi 540-519 mg,
co stanowi 58-60% normy (58).
Dlatego wiele osób, szczególnie kobiet, w trosce
o mocniejsze kości, sięga po jego preparaty.
Chciałabym przytoczyć doniesienia z ostatnich lat z badań, na podstawie których
wygląda na to, że ta powszechna praktyka nie zawsze przekłada się na zdrowszy
organizm.
Bowiem łykanie wapnia można porównać do sytuacji, w której chcielibyśmy zbudować
ogrodzenie dokoła domu, i w tym celu byśmy zaczęli kupować cegły i rozsypywać je
po podwórku. Będziemy mieli kłopot i bałagan, nie ogrodzenie.
Kilkanaście lat temu zauważono, że osoby sięgające regularnie po preparaty
zawierające związki wapnia, częściej mają spore dolegliwości związane z
przewodem pokarmowym (5), a ryzyko kamicy nerkowej zwiększa się u nich o około
17-20% (1-4). Co ciekawe, wysoka zawartość wapnia w pokarmach działa odwrotnie,
czyli ochronnie (8) w stosunku do tego schorzenia. Ciekawe, nie? Do tego
wrócimy.
Największe obawy pojawiły się, w związku z chorobami układu krążenia. Po raz
pierwszy w odniesieniu do pacjentów chorujących na nerki. Zaobserwowano, że
preparaty wapnia, stosowane u niektórych z nich, w celu zawiązania fosforanów w
przewodzie pokarmowym, nasilają zwapnienie naczyń i przyczyniają się do wysokiej
umieralności sercowo-naczyniowej (6, 7, 20).
A niedawno, pojawiły się obawy o bezpieczeństwo układu krążenia u osób
stosujących suplementy wapnia w związku z profilaktyką i leczeniem osteoporozy
(9). [ parę uwag spoza art. Katarzyny Świątkowskiej
(z innego źródła): "Niespodzianka: suplementacja wapniem nie ma ŻADNEGO pozytywnego wpływu
na osteoporozę.
Naukowa książka Textbook of Medical Physiology na stronie 969 wymienia sześć
głównych, naukowo uzasadnionych przyczyn osteoporozy. Na liście nie ma niedoboru
wapnia.
Dlaczego?
Bo w krajach, gdzie społeczeństwo nie głoduje, z dietą praktycznie wszyscy
dostarczają wystarczająco wapnia do zwapnienia kości. I jeśli jeszcze dowalimy
wapnia z suplementów . . . . to przedawkowanie praktycznie gwarantowane. Gdzie
nadmiar sprawia, że kości stają się KRUCHE, bo wapń nie wpływa na tzw. macierz
kostną – od której to zależy ryzyko osteoporozy.
Już nie wspominając o miażdżycy. Blaszka miażdżycowa
jest tak twarda, że trzeba by uderzyć młotkiem, aby ją rozbić. Hmm, skąd wapń w
tętnicach? Hmm, od nadmiaru wapnia we krwi." ]
Oto badania, które ostatnio „wstrząsnęły światem”… naukowym…i z pewnością
dają do myślenia.
2008 rok. British Medical Journal.
1471 zdrowych kobiet, po menopauzie, losowo podzielono na dwie grupy - pierwsza
otrzymywała 1 g wapnia / dobę, druga- placebo przez okres 5 lat. Były zdrowe na
początku badania. To ważna uwaga. W pierwszej grupie zaobserwowano wzrost o
około 40% częstości zdarzeń sercowo-naczyniowych (10). Już tłumaczę. Jako
zdarzenie sercowo-naczyniowe rozumiemy zawał serca, udar mózgu czy zgon z powodu
chorób serca.
2010 rok - Metaanaliza
(to takie podsumowanie różnych badań), trzech badań klinicznych, z udziałem 3861
pacjentów, odnotowano 14% wzrost ryzyka różnych zdarzeń sercowo-naczyniowych po
zastosowaniu suplementów wapnia (11), uznano to jednak za nieistotne
statystycznie.
Ale inna metaanaliza, też z 2010 roku, przyniosła odmienne wyniki
- 11 dużych badań, z udziałem prawie 12 000 osób. Zanotowano 31% wzrost
ryzyka zawału serca u osób stosujących suplementy wapnia w celu poprawy stanu
kości (12). Kości miały się lepiej. Gorzej było z sercem.
Women's Health Initiative, 2011 rok.
Było największym badaniem porównującym suplementy wapnia z placebo pod kątem
wpływu na układ krążenia. Wśród 16 000 kobiet, które w ramach badania,
rozpoczęły przyjmowanie wapnia samodzielnie lub w połączeniu z witaminą D3,
zaobserwowano wzrost częstości występowania zawałów serca o 22% (14).
Metaanaliza (2011 rok)
obejmująca 28 072 osób, pokazała niezwykłą powtarzalność wyników –
wzrost występowania zawału serca o 24% i udaru mózgu o 15% wśród osób
którym podawano suplementy wapnia w porównaniu z tymi, które otrzymywały placebo
(14).
Placebo jest bardzo przydatne. To taka „oszukana pigułka” . Stosowana, by
wyeliminować wpływ psychiki. Ten jest potężny. Tak zwany „efekt placebo”
może odpowiadać aż za kilkadziesiąt procent efektów działania
niektórych leków. I dlatego, w najbardziej wiarygodnych badaniach uciekamy się
do „podwójnej ślepej próby”. Bo są dwie grupy badane. „Na ślepo”, bo nikt z
ochotników nie ma prawa wiedzieć, co łyka.
Ale wracając do wapnia. Mamy też badania obserwacyjne (czyli, bez porównania z
placebo), kiedy przyglądano się grupom ludzi i
porównywano to, co im się w tym czasie przydarzało.
2009 rok. Kuopio Osteoporosis Study
10 555 kobiety po menopauzie, wolne od choroby wieńcowej na początku,
obserwowano przez 7 lat. Częstość występowania choroby wieńcowej była większa o
24%, w grupie sięgającej regularnie po suplementy wapnia (15).
2012 rok, Badanie z Australii.
602 osoby starsze, poddano codziennej ekspozycji na promienienie słoneczne, ale
też wylosowano połowę z nich, której oprócz tego podawano wapń 600 mg / dobę,
przez prawie 3 lata. Porównanie ilości zgonów wykazało ich ogólny wzrost o 47% w
grupie suplementowanej, a z powodu chorób sercowo-naczyniowych o 76% w grupie
nasłonecznianej i suplementowanej (16).
Wyniki powyższych badań pozwalają oszacować, że
wapń w monoterapii zastosowany u 1000 osób w celu poprawy stanu ich kości przez
5 lat, uchroni 26 osób przed złamaniem, ale
jednocześnie spowoduje 14 dodatkowych zawałów serca, 10 udarów i 13 dodatkowych
zgonów (12).
EPIC 2012 rok
Słynne badanie, które od kilkunastu lat jest prowadzone w Europie, obejmujące
ponad pół miliona ludzi. Głównym jego założeniem była ocena tego, jak różne
czynniki środowiskowe (głównie to, co jemy), wpływają na ryzyko rozwoju raka i
innych chorób. Między innymi, przyniosło kolejne dowody na to, że wędliny i
peklowane mięso nie są zdrową opcją. Wręcz przeciwnie. Ich miłośnicy mają
większe ryzyko raka i cukrzycy II typu. Warto o tym pamiętać, kiedy zaopatrujemy
lodówkę, czy kupujemy dzieciom tak często lubiane przez nie „paróweczki”.
EPIC wykazało, że suplementy wapnia przyczyniają
się do zawałów serca. Za to wapń zawarty w pożywieniu działa odwrotnie (17). Po
średnim czasie obserwacji 11 lat, kobiety spożywające najwięcej żywności bogatej
w wapń ( w tym mleka), miały wyraźnie
zmniejszone, o 30%, ryzyko zawału serca. Za to
użytkownicy suplementów wapnia byli nim bardziej zagrożeni. Choć to zależało to
od ilości pokarmów bogatych w wapń, które spożywali. Jeśli było ich dużo,
a do tego stosowali suplementy z tym pierwiastkiem, mieli
zwiększone ryzyko zawału serca aż o 239%.
AARP Diet and Health Study, 2013 rok
W czasie 12 lat obserwacji, mężczyźni sięgający
regularnie po suplementy wapnia, umierali o 20% częściej z powodu choroby
niedokrwiennej serca (42).
Należy też uczciwie zaznaczyć, że znane są również badania,
których wyniki nie potwierdzały obaw związanych z bezpieczeństwem
suplementów (23,24, 43).
A jak z nabiałem?
Wygląda na to, że żywność bogata wapń jest korzystna dla zdrowia serca,
zmniejsza ryzyko udaru mózgu(19, 28,29), raka
jelita grubego (48-57), oraz cukrzycy II typu (34- 41).
Wytłumaczenie tych różnic?
Jedno z możliwych - z pokarmów, jest wolno wchłaniany,
w przeciwieństwie do tego, duże dawki wapnia, stosowane jako suplementy,
powodują gwałtowny i duży wzrost jego poziomu w surowicy krwi (21,22), co może
przyczyniać się do tworzenia blaszek miażdżycowych, które nawet do 20% zbudowane
są właśnie z wapnia.
Oprócz tego, w pokarmach, wapń występuje w otoczeniu
innych pierwiastków i witamin, które są ważne dla jego metabolizmu-
przyswajania, wbudowywania do kości. O tym napiszę później.
Są też sugestie, że ochronne na serce działanie pokarmów bogatych w wapń wynika
często z tego, po prostu, że jest to nabiał. Kontrowersyjne. Wiem. Mało tego.
Niektórzy badacze sugerują, że pewne składniki tłuszczu mlecznego, między
innymi, kwasy tłuszczowe pentadekanowy i heptadekanowy są KORZYSTNE dla zdrowia.
Na przykład, znane są badania stwierdzające negatywny związek między obecnością
w organizmie biomarkerów wymienionych tłuszczów a ryzykiem pierwszego zawału
serca (25-27). Z kolei inni sugerują, że większe spożycie zawartego w nabiale
kwasu tłuszczowego trans-palmitynowego, przekłada się na mniejsze zagrożenie
cukrzyca II typu (31-33). Nieco rewolucyjne. Przecież od lat uważamy, że trzeba,
jak tylko się da, unikać tłustego nabiału…
Zdecydowanie nie chciałabym być podejrzewana o interesy z
przemysłem mleczarskim
I wiem, że temat jest kontrowersyjny, abstrahując nawet od tego, że wiele osób
nie może go spożywać z powodu alergii, lub nietolerancji.
Istnieją badania, w których zauważono związek pomiędzy wyższym spożyciem nabiału
przez mężczyzn, a wzrostem ryzyka raka prostaty.
Po drugie. Dużym problemem dla sporej grupy osób jest trądzik.
Panują różne opinie na temat tego, jaką dietę należy stosować, by wspomóc jego
leczenie. W świetle badań, skuteczne jest znaczne ograniczenie węglowodanów, a
szczególnie unikanie tych o wysokim indeksie glikemicznym. Naprawdę potrafi to
czasami pomóc, choć, oczywiście, trądzik to choroba, którą leczy dermatolog. I
druga "dietetyczna kwestia", związana z trądzikiem to właśnie nabiał. W
niektórych przypadkach pomaga znaczne zmniejszenie jego ilości.
Nabiał nie jest też jedynym znanym źródłem wapnia.
Choć, nie da się ukryć, najbogatszym. Przeciętna kobieta przed menopauzą, i
mężczyzna do 60 r.ż.,
potrzebują go w ilości około 1000 mg/ dziennie, potem-
około 1500 mg. I taką ilość trzeba „nazbierać z pokarmów w ciągu dnia .
Ser żółty - ma aż 800-900 mg w 100g. Ale tutaj sytuację komplikuje zawartość
fosforanów, sodu, tłuszczów nasyconych, utrudniających
przyswajanie wapnia. Do tego niektóre sery są konserwowane azotynami (E250),
które w naszym przewodzie pokarmowym zamieniają się w rakotwórcze
nitrozoaminy. Trzeba czytać etykiety.
Mleko - szklanka 200ml, to 240 mg wapnia,
twaróg zawiera 80-90 mg/100g.
Tak, na
marginesie, czytając najnowsze badania, naprawdę trudno oprzeć się wrażeniu, że
na naszych oczach, powoli, upada kilka mitów dotyczących tłuszczów.
[ ależ to wiadomo już całkiem dawno - przypis L.K. ]
Pozostałe źródła wapnia w diecie i zacznijmy od tych smakowitych:
czekolada mleczna - 250 mg wapnia w tabliczce ważącej
100g, gorzka – 60mg/100g (do tego 150mg magnezu), lody śmietankowe to 120mg w
100g
Króluje mak. Jego suche nasiona to aż 1260 mg/100g (do
tego mają prawie 500 mg magnezu), dobrze wiedzieć
przed świętami, prawda? Za nim plasuje się sezam niełuskany,
mający 1000 mg/100g, sporo dalej
- siemię lniane 250 mg/100g.
Do makowca i innych potraw warto dodać orzechy laskowe – zawierają 225 mg wapnia
/100g (i jeszcze mają 150mg magnezu), migdały -
240 mg/100g (do tego 150 mg magnezu), pistacje 135 mg/100g (i do tego 160
mg magnezu) i … niestety orzechy to zawsze sporo kalorii - migdały, słonecznik
to 570-580 kcal w 100g, włoskie, laskowe, włoskie, –
jeszcze więcej, bo 650-660 kcal/100g . Ale przecież nie musimy ich jeść
garściami.
A jeść powinniśmy. W związku ze świętami, wspomnijmy
też o figach suszonych - 203mg/100g, suszonych
morelach- 140 mg wapnia/100g.
Inne:
sardynki w puszce - około 300 mg (ważne jest
też to, że ryby zawierają witaminę D3),
ziarna - soja (suche ziarna)
-200mg/100g (do tego 200mg magnezu), tofu -100mg/100g
(+100mg magnezu), fasola (suche ziarna )- 85mg/100g
(+200 mg magnezu)
„Zielenizna” i warzywa też zawierają
wapń. Ale, najczęściej, nie damy rady zjeść jej
zbyt wiele: zielona pietruszka 190 mg/100g, jarmuż 160
mg/100g, rukola 150 mg/100g,
szpinak -126mg/100g ( + 58mg magnezu), brokuły
- 70mg/100g (24 mg magnezu), kapusta kiszona -48 mg/100g,
marchew-41mg/100g, przecier pomidorowy - 50mg/100g.
Z owoców - pomarańcze,
maliny, mandarynki, mają trochę wapnia - 40mg/100g.
Jak widać, ze źródeł roślinnych jest nieco trudniej "uzbierać" w ciągu dnia
zalecaną dawkę wapnia, choć, oczywiście, jest to
jak najbardziej możliwe.
Pewne składniki zawarte w pokarmach roślinnych
zmniejszają wchłanianie wapnia (szczawiany w liściach wielu roślin, fityniany -
w produktach zbożowych z pełnego przemiału i w roślinach strączkowych). Nadmiar
tłuszczów nasyconych powoduje tworzenie
nierozpuszczalnych i niewchłanianych mydeł. Wchłanianie wapnia u wegetarian ze
źródeł roślinnych jest bardziej efektywne, ponieważ ich flora bakteryjna w
jelitach po pewnym czasie dostosowuje się i pomaga w przyswajaniu niektórych
związków. I kwestia magnezu. Wapń i magnez działają jak współpracownicy i
przeciwnicy. O tym będzie inny
artykuł. Bo to temat
ważny, ciekawy i niedoceniany. Źródła
1) Calcium plus vitamin D
supplementation and the risk of fractures. N Engl J Med 2006;354:669e83. Jackson
RD, LaCroix AZ, Gass M, et al.
2) Committee to Review Dietary Reference Intakes for
Vitamin D and Calcium, Tolerable upper intake levels: calcium and vitamin D, pp.
403–56 in Committee to Review Dietary Reference Intakes for Vitamin D and
Calcium (2011)
3) Johri, N; Cooper B, Robertson W, Choong S, Rickards D, Unwin R (2010). "An
update and practical guide to renal stone management". Nephron Clinical Practice
116 (3): c159–71. doi:10.1159/000317196. PMID 20606476.
4) Urinary tract stone occurrence in the Women's
Health Initiative (WHI) randomized clinical trial of calcium and vitamin D
supplements. Wallace RB1, Wactawski-Wende J, O'Sullivan MJ, Larson JC, Am J Clin
Nutr. 2011 Jul;94(1):270-7.
5) Adverse events from calcium supplementation:
relationship to errors in myocardial infarction self-reporting in randomized
controlled trials of calcium supplementation. J Bone Miner Res. 2012;27:719e722.
Lewis JR, Zhu K, Prince RL.
6) The progression of coronary artery calcification in
predialysis patients on calcium carbonate or sevelamer. Russo D, Miranda I,
Ruocco C, et al. Kidney Int 2007;72:1255e61.
7) Mortality effect of coronary calcification and
phosphate binder choice inincident hemodialysis patients. Block GA, Raggi P,
Bellasi A, et al. Kidney Int 2007;71:438e41
8) Dietary factors and the risk of incident kidney stones in younger women:
Nurses' Health Study II. Curhan GC1, Willett WC, Knight EL, Stampfer MJ. Arch
Intern Med. 2004 Apr 26;164(8):885-91.
9) Calcium supplements: bad for the heart? Ian R Reid, Mark J Bolland Heart
2012;98:895-896 doi:10.1136/heartjnl-2012-301904.
10) Vascular events in healthy older women receiving calcium supplementation:
randomised controlled trial. Bolland MJ, Barber PA, Doughty RN, et al. BMJ
2008;336:262e6.
11) Systematic review: vitamin D and calcium supplementation in prevention of
cardiovascular events. Wang L, Manson JE, Song YQ, et al. Ann Intern Med
2010;152:315e23
12) Effect of calcium supplements on risk of myocardial infarction and
cardiovascular events: meta-analysis. Boll and MJ, Avenell A, Baron JA, et al.
BMJ 2010;341:C3691.9
14) Calcium/vitamin D supplements and cardiovascular events: a re-analysis of
the Women’s Health Initiative limited access dataset, and meta-analysis of
calcium with or without vitamin D. Bolland MJ, Grey A, Avenell A, et al. BMJ
2011;342:d2040.
15) Use of calcium supplements and the risk of coronary heart disease in
52-62-year-old women: the Kuopio Osteoporosis Risk Factor and Prevention Study.
Pentti K, Tuppurainen MT, Honkanenc R, et al.Maturitas 2009;63:73e8.
16) Does increased sunlight exposure work as a strategy to improve vitamin D
status in the elderly: a cluster randomised controlled trial. Sambrook PN,
Cameron ID, Chen JS, et al.,
Osteoporos Int 2012;23:615e24.
17) Associations of dietary calcium intake and calcium supplementation with
myocardial infarction and stroke risk and overall cardiovascular mortality in
the Heidelberg cohort of the European Prospective. Investigation into Cancer and
Nutrition study (EPIC-Heidelberg). Li Kuanrong, Kaaks R, Linseisen J, et al.
Heart 2012.
18) Tang BM, Eslick GD, Nowson C, et al. Use of calcium or calcium in
combination with vitamin D supplementation to prevent fractures and bone loss in
people aged 50 years and older: a meta-analysis. Lancet 2007;370:657e66.
19) Dietary Intake of Calcium in Relation to Mortality From Cardiovascular
DiseaseThe JACC Study Mitsumasa Umesawa, MD; Hiroyasu Iso, MD; Chigusa Date, MD;
Akio Yamamoto, MD; Hideaki Toyoshima, MD; Stroke.2006; 37: 20-26; Published
online before print December 8, 2005
20) Coronary-artery calcification in young adults with end-stage renal disease
who are undergoing dialysis. Goodman WG, Goldin J, Kuizon BD, et al. N Engl J
Med 2000;342:1478–83.
21) Green JH, Booth C, Bunning R. Postprandial metabolic responses to milk
enriched with milk calcium are different from responses to milk enriched with
calcium carbonate. Asia Pac J Clin Nutr 2003;12:109–19.
22) Reid IR, Schooler BA, Hannan SF, et al. The acute biochemical effects of
four proprietary calcium preparations. Aust N Z J Med 1986;16:193–7.
23) A prospective study of calcium intake from diet and supplements and risk of
ischemic heart disease among men. Al-Delaimy WK, Rimm E, Willett WC, et al. Am J
Clin Nutr 2003;77:814–18.
24) Shah SM, Carey IM, Harris T, et al. Calcium supplementation, cardiovascular
disease and mortality in older women. Pharmacoepidemiol Drug Saf 2010;19:59–64.
25) Warensjo E, Jansson JH, Cederholm T, et al. Biomarkers of milk fat and the
risk of myocardial infarction in men and women: a prospective, matched
case-control study. Am J Clin Nutr 2010;92:194–202.
26) Biong AS, Veierod MB, Ringstad J, et al. Intake of milk fat, reflected in
adipose tissue fatty acids and risk of myocardial infarction: a case-control
study. Eur J Clin Nutr 2006;60:236–44.
27) Warensjo E, Jansson JH, Berglund L, et al. Estimated intake of milk fat is
negatively associated with cardiovascular risk factors and does not increase the
risk of a first acute myocardial infarction. A prospective case-control study.
Br J Nutr 2004;91:635–42.
28) Elwood PC, Pickering JE, Hughes J, et al. Milk
drinking, ischaemic heart disease and ischaemic stroke II. Evidence from cohort
studies. Eur J Clin Nutr 2004;58:718–24.
29) Umesawa M, Iso H, Date C, et al. Dietary intake of calcium in relation to
mortality from cardiovascular disease: the JACC Study. Stroke 2006;37:20–6.
30) Villegas R, Gao YT, Dai Q, et al. Dietary calcium and magnesium intakes and
the risk of type 2 diabetes: the Shanghai Women's Health Study. Am J Clin Nutr
2009;89:1059–67.
31) Mozaffarian D, de Oliveira Otto MC, Lemaitre RN, Fretts AM, Hotamisligil G,
et al. (2013) trans-Palmitoleic acid, other dairy fat biomarkers, and incident
diabetes: the Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA). Am J Clin Nutr 97:
854–861. doi: 10.3945/ajcn.112.045468
32) Mozaffarian D, Cao H, King IB, Lemaitre RN, Song X, et al. (2010)
Trans-palmitoleic acid, metabolic risk factors, and new-onset diabetes in U.S.
adults: a cohort study. Ann Intern Med 153: 790–799. doi:
10.7326/0003-4819-153-12-201012210-00005
33). Louie JC, Flood VM, Rangan AM, Burlutsky G, Gill TP, et al.. (2012) Higher
regular fat dairy consumption is associated with lower incidence of metabolic
syndrome but not type 2 diabetes. Nutr Metab Cardiovasc Dis.
34) Tong X, Dong JY, Wu ZW, Li W, Qin LQ (2011) Dairy consumption and risk of
type 2 diabetes mellitus: a meta-analysis of cohort studies. Eur J Clin Nutr 65:
1027–1031. doi: 10.1038/ejcn.2011.62
35)Margolis KL, Wei F, de Boer IH, Howard BV, Liu S, et al. (2011) A diet high
in low-fat dairy products lowers diabetes risk in postmenopausal women. J Nutr
141: 1969–1974. doi: 10.3945/jn.111.143339
36) Liu S, Choi HK, Ford E, Song Y, Klevak A, et al. (2006) A prospective study
of dairy intake and the risk of type 2 diabetes in women. Diabetes Care 29:
1579–1584. doi: 10.2337/dc06-0256
37) Malik VS, Sun Q, van Dam RM, Rimm EB, Willett WC, et al. (2011) Adolescent
dairy product consumption and risk of type 2 diabetes in middle-aged women. Am J
Clin Nutr 94: 854–861. doi: 10.3945/ajcn.110.009621
38) Choi HK, Willett WC, Stampfer MJ, Rimm E, Hu FB (2005) Dairy consumption and
risk of type 2 diabetes mellitus in men: a prospective study. Arch Intern Med
165: 997–1003.
39) van Dam RM, Hu FB, Rosenberg L, Krishnan S, Palmer
JR (2006) Dietary calcium and magnesium, major food sources, and risk of type 2
diabetes in U.S. black women. Diabetes Care 29: 2238–2243. doi:
10.2337/dc06-1014
40) Kirii K, Mizoue T, Iso H, Takahashi Y, Kato
M, et al. (2009) Calcium, vitamin D and dairy intake in relation to type 2
diabetes risk in a Japanese cohort. Diabetologia 52: 2542–2550
41) Pittas AG, Dawson-Hughes B, Li T, Van Dam RM,
Willett WC, et al. (2006) Vitamin D and calcium intake in relation to type 2
diabetes in women. Diabetes Care 29: 650–656. doi:
10.2337/diacare.29.03.06.dc05-1961
42) JAMA Intern Med. 2013 Apr 22;173(8):639-46. doi:
10.1001/jamainternmed.2013.3283. Dietary and supplemental calcium intake and
cardiovascular disease mortality: the National Institutes of Health-AARP diet
and health study. Xiao Q, Murphy RA, Houston DK, Harris TB, Chow WH, Park Y.
43) Al-Delaimy WK, Rimm E, Willett WC, et al. A
prospective study of calcium intake from diet and supplements and risk of
ischemic heart disease among men. Am J Clin Nutr 2003;77:814–18.
44) Is There Any Hope for Calcium Use in Allergic Diseases? TOMASZ SOZAŃSKI, JAN
MAGDALAN, BARBARA SOZAŃSKA, MAŁGORZATA TROCHA, EWA CHLEBDA, ANNA MERWID-LĄD,
ADAM SZELĄG Adv Clin Exp Med 2009, 18, 5, 507–512
45) Debelic M: Antiallergic effect of a calcium preparation administered orally,
a controlled double-blind study. Fortschr Med 1979, 97, 1537–1540 (acc. to
Cochrane Central Register of Controlled Trials. The Cochrane Library 2009).
46) Haas PJ: Drug effects against mechanically stimulated itch with concomitant
erythemas and wheals of the skin. Fortschr Med 1983, 101, 1939–1943 (acc. to
Cochrane Central Register of Controlled Trials. The Cochrane Library 2009).
47) Bachert C, Drechsler S, Keilmann A, Seifert E, Schmidt R, Welzel D:
Decreased reactivity in allergic rhinitis after intravenous application of
calcium. A study on the alteration of local airway resistance after nasal
allergen provocation. Arzneimittel-Forschung 1990, 40, 984–987 (acc. to Cochrane
Central Register of Controlled Trials. The Cochrane Library 2009).
48) McCullough ML, Robertson AS, Rodriguez C, et al. Calcium, vitamin D, dairy
products, and risk of colorectal cancer in the Cancer Prevention Study II
Nutrition Cohort (United States). Cancer Causes Control 2003; 14(1):1–12.
49) Wu K, Willett WC, Fuchs CS, Colditz GA,
Giovannucci EL. Calcium intake and risk of colon cancer in women and men.
Journal of the National Cancer Institute 2002; 94(6):437–446.
50) Pietinen P, Malila N, Virtanen M, et al. Diet and risk of colorectal cancer
in a cohort of Finnish men. Cancer Causes and Control 1999; 10(5):387–396.
51) Terry P, Baron JA, Bergkvist L, Holmberg L, Wolk A. Dietary calcium and
vitamin D intake and risk of colorectal cancer: A prospective cohort study in
women. Nutrition and Cancer 2002; 43(1):39–46.
52) Zheng W, Anderson KE, Kushi LH, et al. A prospective cohort study of intake
of calcium, vitamin D, and other micronutrients in relation to incidence of
rectal cancer among postmenopausal women. Cancer Epidemiology, Biomarkers and
Prevention 1998; 7(3):221–225.
53) Park Y, Leitzmann MF, Subar AF, Hollenbeck A, Schatzkin A. Dairy food,
calcium, and risk of cancer in the NIH-AARP Diet and Health Study. Archives of
Internal Medicine 2009; 169(4):391–401. [PubMed Abstract]
54) Baron JA, Beach M, Mandel JS, et al. Calcium supplements and colorectal
adenomas. Polyp Prevention Study Group. Annals of the New York Academy of
Sciences 1999; 889:138–145.
55) Baron JA, Beach M, Mandel JS, et al. Calcium supplements for the prevention
of colorectal adenomas. Calcium Polyp Prevention Study Group. New England
Journal of Medicine 1999; 340(2):101–107.
56) Bonithon-Kopp C, Kronborg O, Giacosa A, Räth U, Faivre J. Calcium and fibre
supplementation in prevention of colorectal adenoma recurrence: A randomized
intervention trial. Lancet 2000; 356(9238):1300–1306.
57) World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. Food,
Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: A Global Perspective.
2007. American Institute for Cancer Research, Washington, DC. Retrieved February
20, 2009,
58) ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN – POLONIA VOL.LIX,
SUPPL. XIV, 2004, EWA DYBKOWSKA, FRANCISZEK ŚWIDERSKI, BOŻENA WASZKIEWICZ-ROBAK
Mineral components intake in average diet of Warsaw adult inhabitants in the
comparison with polish diet
| |
Wyszukiwarka
lokalna
na dole strony
Także w Komunikaty
_______________
Zapisz się na
▼Biuletyn▼
Zobacz informację
wstępną
(Twoje dane są całkowicie bezpieczne;
za zapis - upominek >
Informacja wstępna)
_______
Twoja
Super Ochrona Medyczna
|
