|
Startowa
Do nadrzędnej
Nowości
English
Komunikaty
Pro
Anty
English articles
O nas
Współpraca
Linki
Polecamy
Ściągnij sobie
Zastrzeżenie
| |
Pojęcie zdrowia w ujęciu historycznym
(Artykuł z serwisu Artelis, tutaj zacytowany w 2007 r.,
nieco zaktualizowany - dodatki na końcu)
Zdrowie jest naszym największym bogactwem, ale dla wielu nie
do końca poznanym. Każdy z Nas zadając sobie pytanie czym jest Zdrowie
odpowiedział by szybko że to stan organizmu gdy nie występuje choroba. Ale to za
mało żeby zdefiniować czym jest zdrowie.
Wielu ludzi od najdawniejszych czasów zadawało sobie to pytanie szukając na nie
odpowiedzi. Ludzie Ci próbowali poznać swoja biologiczną i duchową naturę,
określić swoje miejsce w otoczeniu społecznym jak i otaczającej ich przyrody.
Aby zająć najkorzystniejszą pozycję w tych środowiskach musieli poznać prawa
natury które by im to umożliwiły. Już wówczas okazało się że decydującym i
najważniejszym czynnikiem jest zdrowie.
Jeszcze przed Hipokratesem zdrowiem zajmowali się Chińczycy. Twierdzą oni że nie
ma chorób. A zdrowie to równowaga między dwoma energiami jin i jang. Zachowanie
zdrowia oznacza więc zachowanie równowagi obecnych w nas energii jin-jang
(gorąco-zimno) oraz czi (krew). Zaburzenie tej równowagi albo zakłócenie
przepływu życiodajnych energii prowadzi do niekorzystnych objawów które
zwyczajowo zwiemy chorobą. To dlatego medycyna chińska najpierw zapobiega, a
dopiero potem leczy [1].
W definiowaniu pojęcia zdrowie nie ma jednoznaczności. Panowie Cezary Korczak i
Jerzy Leowski przytaczają definicję Golena [2] dotyczącą zdrowia.
Jest to stan
idealnej równowagi i harmonii organizmu, a wszystko co odbiega od tego stanu
jest chorobą.
Za przyczynę choroby uważał rozprężenie między ciałem a duszą.
Natomiast Hipokrates (460-377 p.n.e.) wygłaszał myśli i wprowadzał w życie
zasady swoich nauk, według których dobre samopoczucie, czyli zdrowie oraz złe
samopoczucie czyli choroba, zależą od równowagi pomiędzy tym co nas otacza, co
na nas oddziałuje jak wiatr, temperatura, woda, gleba, a indywidualnym sposobem
życia, czyli odżywianiem, zwyczajami seksualnymi, pracą i odpoczynkiem.
Innymi
słowy, równowaga zewnętrzna pomiędzy człowiekiem i jego otoczeniem, ma wpływ na
jego równowagę wewnętrzną jaka ma zachodzić pomiędzy krwią, flegmą, żółcią
czarną i żółcią żółtą. (Hipokrates) [3]
Ci sami autorzy przytaczają też
definicję pana M. Kacprzaka z 1960 roku, która brzmi:
„Zdrowiem nazywamy nie
tylko brak choroby czy nie domagań, ale i dobre samopoczucie oraz taki stopień
przystosowania się biologicznego i społecznego, jaki jest osiągalny dla danej
jednostki w najkorzystniejszych warunkach” [4].
Pan dr n. Med. Stanisław Łozowski definiuje zdrowie jako funkcję skoordynowanego
działania, prawidłowo pracujących wszystkich narządów ludzkiego organizmu.
Wzajemne oddziaływanie narządów na siebie nawzajem jest czynnikiem który
decyduje o prawidłowym ich funkcjonowaniu. To współdziałanie jest pod kontrolą
wyspecjalizowanych systemów takich jak: nerwowy, hormonalny oraz krwionośny.
Utrzymanie równowagi biologicznej środowiska wewnętrznego organizmu człowieka,
która jest odpowiedzialna za stan zdrowia jest uzależnione od wpływu bodźców
fizycznych, chemicznych, i biologicznych zewnętrznego środowiska człowieka [5].
Trafnie zdefiniował zdrowie Kazimierz Dąbrowski, który skoncentrował się głównie
na sposobie rozumienia zdrowia psychicznego. Według niego „zdrowie oznacza
zdolność do rozwoju w kierunku wszechstronnego rozumienia, przeżywania,
odkrywania i tworzenia coraz wyższej hierarchii rzeczywistości i wartości, aż do
konkretnego ideału indywidualnego i społecznego” [6].
Zaletą tej definicji jest
rozumienie zdrowia jako procesu, którego charakterystyczną cechą jest osiąganie
coraz wyższych szczebli doskonałości, stwarzających lepsze warunki dalszego
rozwoju.
Wraz z rozwojem nauk biologicznych i medycyny ulegało zmianie pojęcie zdrowia. W
latach 80-tych socjologowie zajęli się coraz bardziej interesować tym pojęciem.
Zaproponowano wtedy wiele różnych sposobów definiowania tego pojęcia miedzy
innymi że zdrowie to brak zmiany patologicznej zachodzącej w organizmie. Zdrowie
też uważano jako indykator poziomu funkcjonowania jednostki w społeczeństwie.
Definiowano zdrowie jako pojęcie przeciwstawne chorobie czyli („jestem zdrowy
oznacza że nie jestem chory”).
Zdrowie bywa też ujmowane jako stan pełnej
równowagi i dobrostanu w jego wymiarze fizycznym, psychicznym i społecznym,
pozwalającym na realizację osobie zdrowej szeroko nakreślonych planów życiowych
i aspiracji. (Tobiasz Adamczyk) [7].
„Dla socjologa pojęcie zdrowie jest stanem
optymalnej zdolności do efektywnego wykonywania cenionych zadań” [8].
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zdefiniowała zdrowie jako pełen dobrostan
fizyczny, psychiczny, społeczny, a nie wyłącznie brak niedomagania [9]. W ten
sposób każdy posiada prawo do: środowiska sprzyjającego osiągnięciu możliwie
najwyższego poziomu zdrowia i dobrego samopoczucia; informacji i konsultacji na
temat stanu środowiska oraz na temat planów, decyzji i działań mogących
oddziaływać zarówno na środowisko jak i na zdrowie.
Aby określić zdrowie jak i jego stan wyróżniano też jego mierniki, które miały
wskazywać na stan zdrowia jednostki jak i całych społeczności. Zmieniały się one
wraz z rozwojem nauk i wiedzy ludzi. Lekarze używali ich aby wskazać na
zagrożenia i przyczyny utraty zdrowia przez ludzi.
Pozytywnymi miernikami zdrowia było między innymi: siła fizyczna danego
osobnika, jego płodność, zdolności do zdobywania pokarmu oraz długość
wykonywania pracy, również ilość urodzeń dzieci świadczyła o kondycji
zdrowotnej.
Negatywnymi miernikami było: śmiertelność ludzi, uleganie wypadkom, ilość zgonów
noworodków i matek podczas porodu, częstość zapadalności na choroby. Wraz z
postępem nauk te mierniki się zmieniały. W tej chwil jest ich bardzo dużo.
Obecnie możemy przeprowadzić szereg badań całego organizmu. Np. na podstawie
analizy morfologii krwi możemy określić stan zdrowia badanej osoby. Używając
różnego rodzaju aparatury możemy badać każdy organ człowieka i usuwać
niekorzystne zmiany spowodowane chorobą [10].
Analizując powyższe definicje stwierdzamy, że zdrowie jest zależne od kompleksu
czynników działających na organizm człowieka, przy czym człowiek przez
wykorzystanie możliwości adaptacyjnych ustroju ma za zadanie tworzenie
optymalnego stanu zdrowia. Przez proces aktywnego poszukiwania i utrzymywania
równowagi psychofizycznej, rozumianej jako pełnia sił witalnych i obronnych
organizmu oraz efektywne radzenie sobie z wymaganiami codziennego życia.
Podsumowując można powiedzieć, że zachowania normalne czy zdrowotne to takie,
które pomagają nam dotrzeć do równowagi psychofizycznej i ją utrzymać. Pojęcie
zdrowia jest bardzo złożone i jest jeszcze wiele innych definicji pojęcia
zdrowia z których jedne są dokładniejsze a inne mniej trafne. Tworzone były
przez różnych ludzi zajmujących się problemem zdrowia.
Różnice w definiowaniu pojęcia wynikają z różnej znajomości tematu i obecnej
wiedzy na temat istoty człowieka i jego funkcjonowania w środowisku
przyrodniczym i społecznym. Możemy powiedzieć że pojęcie zdrowia ulegało ciągłej
zmianie i ulepszaniu w raz z rozwojem nauk i myśli ludzkiej i dalej ulega
zmianom.
mgr Piotr Budnik
Definicje zostały zaczerpnięte z poniższych źródeł:
1) "Żyjmy dłużej" 6 (czerwiec) 2000 Medycyna chińska art. Krzysztofa Lisowskiego
2) C. Korczak, J. Leowski - Problemy higieny i ochrony zdrowia, WSiP Warszawa
1977 s.3
3) Tamże s.6
4) Tamże s.3
5) Jan Szulc, Edyta Uberhauber -Leki z bożej apteki 1991 Warszawa
6) Dąbrowski K., Zdrowie psychiczne, Warszawa 1979, s. 34
7) Teresa Bernadetta Kulik Zdrowie w medycynie i naukach społecznych. s. 132
8) Tamże s. 132
9) C. Korczak, J. Leowski - Problemy higieny i ochrony zdrowia, WSiP Warszawa
1977 s.3
10) Zdrowie dla wszystkich w XXIw.
Dopisek redaktora tej strony
Autor, prof. dr hab. n. biol. Jacek Grzybowski,
zauważa, że niektóre dokuczliwości, takie jak ból, gorączka, kaszel, wymioty,
lęk, nie są (lub nie zawsze) w istocie chorobami ani usterkami konstrukcyjnymi,
lecz wykształconymi w procesie ewolucji mechanizmami obronnymi.
Wg Autora nie istnieje zdrowie idealne, dziś wydaje się to utopią. I nie chodzi
o anegdotyczne powiedzenie, że diagnostyka medyczna czyni takie postępy, że
wkrótce wszyscy będziemy uznani za osoby chore.
Raczej optuje za łagodniejszą i rozszerzającą definicje zdrowia Leona
Jabłońskiego:
Zdrowie, to zdolność i gotowość każdej części organizmu człowieka do podjęcia
w normalnych warunkach mikro- i makrośrodowiska wszystkich typowych czynności z
wystarczającą wydajnością.
Albo, jak określa to Rene Dubois:
Rodzaj zdrowia, jakiego człowiek pragnie najbardziej, to niekoniecznie stan,
w którym odczuwa się wigor fizyczny i dobre samopoczucie, a nawet gwarantujący
długowieczność. Jest to natomiast stan nadający się najlepiej do osiągania celów,
które każdy człowiek sam sobie ustala.
Polskie towarzystwo Higieniczne zajmuje się zdrowiem publicznym i ich
definicja brzmi tak:
Jest to troska o zachowanie i umacnianie zdrowia różnych populacji,
zarówno lokalnych, jak i w wymiarze ogólnokrajowym; troska ta przejawia
się w rozpoznawaniu stanu aktualnego, rożnych zagrożeń, ale również w
zapobieganiu im, w oparciu o osiągnięcia nauki i o działalność rożnych
instytucji - publicznych i prywatnych.
Z kolei, w szkicu do
planowanego ebooka (wstrzymany do czasu pozyskania dodatkowych informacji)
piszę:
Pojęcie ‘choroba’ ewoluuje. Wg jednej z nowszych definicji
(wikipedia):
Choroba jest takim stanem organizmu, kiedy to czujemy
się źle, a owego złego samopoczucia nie można jednak powiązać z krótkotrwałym,
przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami
wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez
dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych
zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów.
Jest w tej definicji duży stopień subiektywizmu.
Doznanie/odczucie może dotyczyć objawu, i często medycyna na tym się skupia,
nie poszukując i nie lecząc (pierwotnej) przyczyny, lub poprzestając na
przyczynie która nie jest pierwotna, lub nie uwzględniając splotu przyczyn.
Natomiast lekarze funkcjonalni i naturoterapeuci starają
się widzieć człowieka całościowo i dociekać przyczyn.
Stąd w medycynie ortodoksyjnej (oficjalnej, alopatycznej)
często za choroby uważa się wiele objawów, przy czym mnoży się w nieskończoność
‘jednostki chorobowe’. Atomizuje to medycynę, w której coraz trudniej znaleźć
powiązania procesów w organizmie. Przykładowo, wg Józefa Słoneckiego (i nie
tylko):
„wszelkie choroby infekcyjne, w tym także
infekcje pasożytnicze, chorobami nie są, a jedynie objawami kondycji organizmu,
który wszelkimi sposobami stara się utrzymać czystość wewnętrzną, zaś zarazki
przerabiające martwiczą materię na proste związki chemiczne doskonale się do
tego nadają”.
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że definicja choroby i
zdrowia ma aspekt filozoficzny i polityczny.
Filozoficznie zdrowie jest naturalnym stanem człowieka. Ten
naturalny stan jest zakłócony na różnych poziomach i odpowiednio do zrozumienia
tych poziomów, odtwarzanie zdrowia może odbywać się na różne sposoby – im poziom
bardziej materialny i zawężony – tym trudniej.
Politycznie: Jeśli pewne gremium ustali arbitralnie (tak
bywa!), że norma pewnego wskaźnika choroby powinna być niższa niż dotychczasowa,
to jak za skinieniem różdżki nagle przemysł farmaceutyczny i lekarze dostają (do
wygenerowania zysków) nowe miliony pacjentów.
(np. w przypadku ‘poziomu cholesterolu’). Takie sprytne działanie można nazwać
politycznym, podobnie jak zwiększanie puli obowiązkowych szczepień – ‘w imię
interesu społecznego’, nawet jeśli statystyki rezultatów mówią coś innego.
Czas przyniesie zapewne dalsze wglądy...
Patrz też - strona startowa
LepszeZdrowie.info.
Leszek Korolkiewicz
| |
Wyszukiwarka
lokalna
na dole strony
Także w Komunikaty
Zapisz się na
▼Biuletyn▼
(Twoje dane sa całkowicie bezpieczne,
za zapis - upominek)
Twoja
Super Ochrona Medyczna
|
