|
Startowa
Do nadrzędnej
Nowości
English
Komunikaty
Pro
Anty
English articles
O nas
Współpraca
Linki
Polecamy
Ściągnij sobie
Zastrzeżenie
| |
Fobia gorączkowa - mity kontra fakty
Na podstawie artykułu lek. med. Katarzyny Świątkowskiej
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=385707721585374&id=336484796507667
.
W poprzednich dwóch odcinkach* przestrzegałam przed niefrasobliwym
nadużywaniem niesterydowych leków przeciwzapalnych i przytaczałam wyniki badań
świadczących o tym, że odpowiadają one za wiele udarów i zawałów.
Teraz zajmiemy się dziećmi i lekami, które często im podajemy. W dobrej wierze.
Nastał czas infekcji. Z tego doskonale zdają sobie sprawę rodzice małych dzieci,
które przynoszą ze żłobka, przedszkola różne choroby. I jeszcze widać to po
reklamach. Widzimy na nich smutnego, gorączkującego malca, któremu na pomoc
spieszy mama. Podaje syropek i wszyscy stają się szczęśliwi a świat piękny.
Obserwuję, że te reklamy są skuteczne. Bardzo często rodzice każdą podniesioną
temperaturę dziecka traktują jako wroga, którego się boją, z którym chcą szybko
i skutecznie walczyć (1).
Ale czy dobrze robią?
Nie. Mogą wręcz szkodzić.
Od kilkudziesięciu lat funkcjonuje takie określenie „fobia gorączkowa”.
Gorączka jest naturalną reakcją organizmu na infekcję. Owszem, jest najczęściej
sygnałem choroby, ale to jest tylko objaw, reakcja organizmu powstająca po to,
by ją ZWALCZYĆ (2-4). Oczywiście, jeśli obserwujemy inne niepokojące objawy, lub
temperatura ciała jest podwyższona ponad 3 dni, należy się skonsultować z
lekarzem. Każda gorączka u niemowląt w wieku poniżej trzech miesięcy jest
powodem do poważnego niepokoju, ze względu na ryzyko ciężkich zakażeń
bakteryjnych.
Obecnie uważa się, że gorączkę należy zacząć obniżać, nawet u dzieci z
drgawkami gorączkowymi, TYLKO , jeśli przekracza 39°C (17).
Podwyższona ciepłota ciała hamuje wzrost i rozmnażanie się bakterii i
wirusów. A do tego, pomaga walczyć z nimi naszemu układowi odpornościowemu. W
sobie mamy armię komórek , złożoną z tzw. „białych krwinek” , której zadaniem
jest m.in. obronienie nas przed mikroorganizmami. A ci „żołnierze” zaczynają
bardziej skutecznie zwalczać agresorów, pożerając ich i produkując „amunicję”
przeciwko nim, jaką są przeciwciała, lepiej też zaczynają współpracować ze sobą
w tym celu, kiedy temperatura naszego ciała się podnosi (5-10,22,23).
Poza udarem cieplnym, objawy kliniczne nie korelują z nasileniem gorączki.
Zwalczanie gorączki nie pomaga, z wyjątkiem krytycznie chorych, u których
rezerwy metaboliczne są na wyczerpaniu. Osoby cierpiące na choroby serca lub
inne przewlekłe schorzenia, muszą pamiętać, że w ich przypadku, gorączka może
nadmiernie obciążyć organizm.
Ale inaczej jest u dziecka, które nie cierpi na żadne choroby przewlekłe.
Gorączkę leczymy jedynie w celu poprawy jego, i nie da się ukryć, naszego,
komfortu.
Pewnie teraz zaskoczę wiele osób. Nie wykazano skuteczności leków
przeciwgorączkowych w zapobieganiu napadom drgawek (26-31).
Zamiast promować leki przeciwgorączkowe, powinno się mocno podkreślać, jak
bardzo ważną rzeczą jest zapewnienie gorączkującemu dziecku odpowiedniej ilości
płynów w celu uniknięcia groźnego odwodnienia.
Gorączka po zakażeniu , występuje nie tylko u ludzi, ale jest mechanizmem
obronnym odkrytym też u ptaków i ssaków, u gadów, ryb, płazów, a nawet owadów
(7). Któżby pomyślał, że żaba, albo nasza rybka z akwarium może też
zagorączkować?
Zwierzęta, głównie małpy, które sztucznie zakażano, powodując ciężkie infekcje
bakteryjne i równocześnie stosowano leki przeciwgorączkowe, dwukrotnie częściej
umierały, aniżeli te, u których gorączki nie „zbijano”(25).
Agresywne leczeniu gorączki u pacjentów po ciężkich urazach może prowadzić do
wyższej śmiertelności. Oto jedno z badań, które to oceniały .
Pacjenci po ciężkim urazie ( z wyjątkiem urazów mózgu), którzy trafili do
Szpitala Uniwersyteckiego w Miami, zostali losowo podzieleni na 2 grupy. W
pierwszej (44 osoby) obniżano każdą podwyższoną temperaturę powyżej 38,5° C za
pomocą koca ochładzającego lub acetaminofenu (=Panadolu=paracetamolu), w drugiej
(38 osób), robiono to jedynie wtedy, gdy przekraczała 40° C. Badanie przerwano
po pierwszej analizie z powodu różnicy śmiertelności (19,20). Od grudnia 2002
roku do września 2003 7 zgonów zanotowano w grupie, w której walczono z gorączką
i tylko 1 zgon w drugiej.
Istnieją również dowody na to, gorączkę może będziemy wykorzystywać jako
narzędzie terapeutyczne, zwłaszcza w leczeniu nowotworów (21).
Mamy dowody na to, że obniżanie gorączki w czasie infekcji wydłuża czas jej
trwania i może pogorszyć przebieg.
Paracetamol (=Panadol=acetaminofen) zastosowany u dzieci z ospą wietrzną wydłuża
czas przysychania wykwitów (11). Obniżanie gorączki u dorosłych zarażonych
wirusem grypy typu A (12) wydłuża czas choroby, to samo wykazano w przypadku
zarażenia rhinowirusem (18), często powodującego infekcje układu oddechowego.
Są też sugestie, że podawanie leków przeciwgorączkowych po szczepieniu zmniejsza
odpowiedź układu odpornościowego na podaną szczepionkę (16).
Ibuprofen stosowany w ospie, zwiększa ryzyko infekcji tkanek miękkich, z który
niektóre mogą być bardzo poważne, jak np. martwicze zapalenie powięzi (13-15).
Zastosowany u dzieci odwodnionych, zwiększa ryzyko ostrej niewydolności nerek.
Na podstawie analizy przeprowadzone w Szpitalu Dziecięcym Rileya w Indianapolis
(24), okazało się, że prawie co trzydziesty przypadek ostrej niewydolności nerek
wśród dzieci był związany ze wcześniejszym stosowaniem leków z grupy NLPZ (
niesterydowych leków przeciwzapalnych, o których tak się ostatnio rozpisywałam).
Szczególnie zagrożone były dzieci odwodnione. Pamiętacie historyjkę o „koksach”
z poprzednich dwóch postów? NLPZ-y, też należący do nich ibuprofen, hamują ich
produkcję. To zmniejsza ból i gorączkę, lecz też doprowadza do spadku ilości
prostaglandyn, chroniących nerki. Jest to szczególnie groźne dla osób
chorujących już, lub odwodnionych.
Trudno też nie wspomnieć o innych ewentualnych działaniach ubocznych NLPZ-tów,
związanych z blokowanie „koksów”, jak chociażby owrzodzenie przewodu pokarmowego
po ibuprofenie.
Epidemia astmy szczególnie narasta po 1980 roku, i niektórzy badacze
zauważają, że zbiegło to się w czasie z ogłoszeniem światu faktu, że aspiryna
nie powinna być stosowana u dzieci ze względu na ryzyko zespołu Reya. Została
więc zamieniona u nich na ibuprofen i acetaminofen ( =Panadol= paracetamol)
(32).
.
Związek pomiędzy paracetamolem a astmą ujawniano w badaniach dotyczących
niemowląt, dzieci i dorosłych, jego stosowanie zwiększało ryzyko wystąpienia
tego schorzenia lub pojawienia się zaostrzenia , jeśli już ktoś chorował.
Wzrastało ono wraz z dawką i częstością sięgania po ten lek. Wykazano nawet
zwiększone ryzyko astmy u dzieci, których matki stosowały ten lek podczas ciąży.
Od tego czasu ponad 20 badań (33-57) przyniosło rezultaty wspierające tę
teorię.
Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedzią, przynajmniej częściową jest GLUTATION.
To taki peptyd, który w płucach pomaga naprawiać uszkodzenia wywołane tam przez
wolne rodniki. Bo one mogą doprowadzić do stanu zapalnego. A to już prosta droga
do uszkodzenia tkanek, nadreaktywności i skurczu mięśni gładkich oskrzeli,
zwiększonej przepuszczalności naczyń, dalszego uwalniania substancji zapalnych.
Cały ten „bałagan” spowodowany niedoborem glutationu sprzyja wystąpieniu objawów
astmy. A nawet pojedyncza dawka paracetamolu może zmniejszyć w organizmie poziom
tego peptydu.(58-60).
Ale ta teoria ma też przeciwników. Niektórzy mimo wszystko uważają, że trudno
obwiniać acetominofen. Trzeba jeszcze wziąć pod uwagę fakt, że dzieciom podaje
się go zwykle po to, by kontrolować gorączkę, którą z kolei powodują infekcje
wirusowe, a te same w sobie są związane z rozwojem astmy w późniejszym okresie
życia. I musimy wziąć pod uwagę taką ewentualność, że paracetamol to po prostu
niewinny świadek, który zawsze znajduje się blisko prawdziwego sprawcy, jaką są
infekcje i/l lub antybiotyki, będące głównymi podejrzanymi (61).
Żeby wyjaśnić tę wątpliwość, naukowcy z Boston University School of Medicine
losowo podzielili 1879 dzieci z astmą, na dwie grupy. Pierwszej zalecono
podawanie paracetamolu w razie gorączki, drugiej - ibuprofenu. Wyniki,
opublikowane w 2002 roku wykazały, że dzieci, które miały stosowany paracetamol
ponad dwukrotnie częściej trafiały do lekarza z powodu zaostrzenia objawów,
aniżeli te, którym podawano ibuprofen.
Biorąc pod uwagę wszystkie dostępne dowody, wydaje się być wysoce rozsądne
zalecenie, by dzieci i dorośli chorujący na astmę lub obciążeni większym
ryzykiem, z powodu występowania tej choroby u bliskich krewnych, bardzo uważali
na paracetamol.
Żeby zakończyć ten temat, trzeba wspomnieć też, że kwas acetylosalicylowy i inne
niesteroidowe leki przeciwzapalne, w tym ibuprofen są znane z tego, że mogą
czasami wywołać atak astmy u niektórych osób. A acetaminofen to najczęstszy
powód wizyt dzieci na oddziałach ratunkowych z powodu zatrucia.
Reasumując. Nie namawiam do lekceważenia gorączki, ale do potraktowania jej jako
OBJAW choroby i reakcję organizmu wytwarzaną po to, by SKUTECZNIEJ z nią
walczyć. I żeby pamiętać, że w przypadku dziecka , które nie choruje przewlekle,
temperaturę „zbijamy” tylko dla jego komfortu. I dlatego lepiej pamiętać o
ewentualnych działaniach niepożądanych leków.
Jeszcze parę słów na koniec. Muszę wspomnieć o tym mówiąc o infekcjach dzieci,
choć to wydaje się takie oczywiste…
Chodzi o…MYCIE RĄK.
Czy wiecie, że nawet 80% chorób zakaźnych jest przenoszonych przez dotyk
(62,63)? Poruszam ten temat, bo mam wrażenie, że pomimo wysokiego poziomu
wykształcenia w naszym pięknym kraju, wiele osób wcale nie wierzy w istnienie
niewidzialnych zarazków. Bo inaczej, po prostu częściej, myliby ręce. A robią to
zdecydowanie za rzadko. Też oczywiście dzieci.
A na dłoniach czają się wirusy i bakterie, bo dotknęliśmy ręką klamki,
poręczy, która trzymał niedawno chory. Na przykład ktoś, kto wycierał swój nos,
albo nawet tylko go całkiem bezwiednie dotknął . Zarazki zostały przeniesione. I
teraz tylko czekają. I to nie bajka. To naprawdę ma miejsce o wiele częściej,
niż myślimy.
Ciekawy program o nazwie "Operacja zatrzymania Kaszlu", przeprowadzono kiedyś
wśród żołnierzy w Illinois. Rekrutom zalecono myć ręce co najmniej pięć razy
dziennie. Po dwóch latach w grupie częściej myjącej zanotowano 45% mniej
przypadków chorób układu oddechowego, w porównaniu z czasem, kiedy jeszcze nie
wprowadzono programu.
W Pakistanie (64) wylosowano 26 dzielnic w których przez rok prowadzono
intensywną edukację związaną z promocją mycia rąk, rozdawano też mydło. Innych
11 dzielnic zostało losowo przydzielonych jako grupa kontrolna (czyli nic tam
nie robiono).
Dzieci w wieku do 5 lat, których rodzinom promowano mycie rąk, aż o 50% rzadziej
zapadały na zapalenia płuc. U dzieci do 15 roku życia, z tej grupy, zanotowano o
53% mniejszą częstość występowania biegunek, niż wśród dzieci z grupy
kontrolnej.
Inne badanie (65), pokazało, że zachęcanie do częstszego mycia rąk skutkuje
zmniejszeniem ilości infekcji układu oddechowego do 44% .
Kiedy indziej w 60 szkołach podstawowych (66), części z uczniów zalecono
mycie rąk co najmniej dwa razy dziennie i za pomocą różnych zabaw prowadzono
wśród nich edukację związaną z tym tematem. W grupie kontrolnej nie podjęto
żadnych działań. Oceniano ilość opuszczonych w szkole dni z powodu choroby. W
porównaniu z grupą kontrolną, w poddanej interwencji, zaobserwowano mniej
absencji w szkole z powodu biegunki- o 40%, zapalenia spojówek- o 30%, grypy
potwierdzonej laboratoryjnie – aż o 67%.
Mycie rąk wcale nie polega na ich opłukaniu. Trzeba użyć mydła, ręce myć minimum
20 sekund, po czym je osuszyć papierowym ręcznikiem lub strumieniem powietrza.
Przypisy
1) Matthew B. Wallenstein, Alan R. Schroeder, Michael K. Hole,
Christina Ryan, Natalia Fijalkowski, Elysia Alvarez, and Suzan L. Carmichael,
CLIN PEDIATR, March 2013; vol. 52, 3: pp. 254-259., first published on January
24, 2013
2) From the American Academy of Pediatrics Clinical Report Fever and Antipyretic
Use in Children, Janice E. Sullivan, MD, Henry C. Farrar, PEDIATRICS Vol. 127
No. 3 March 1, 2011
pp. 580 -587 (doi: 10.1542/peds.2010-3852)
3) Kohl KS, Marcy SM, Blum M, et al.; Brighton Collaboration Fever Working Group.
Fever after immunization: current concepts and improved future scientific
understanding. Clin Infect Dis. 2004;39(3):389–394
4) Hasday JD, Garrison A. Antipyretic therapy in patients with sepsis. Clin
Infect Dis. 2000;31(suppl 5):S234–S241
5) Fever and Host Responses, Steven P. Shelov, PEDIATRICS IN REVIEW Vol. 17 No.
9 September 1, 1996 pp. 330 -331 (doi: 10.1542/pir.17-9-330)
6) Adam HM. Fever and host responses. Pediatr Rev. 1996;17(9): 330–331
7) Kluger MJ. Fever revisited. Pediatrics. 1992;90(6):846–850
8) Kluger MJ. Fever: role of pyrogens and cryogens. Physiol Rev.
1991;71(1):93–127
9) Roberts NJ. Impact of temperature elevation on immunologic defenses. Rev
Infect Dis. 1991;13(3):462–27
10) Nizet V, Vinci RJ, Lovejoy FH. Fever in children. Pediatr Rev.
1994;15(4):127–135
11) Doran TF, De Angelis C, Baumgardner RA, Mellits ED. Acetaminophen: more harm
than good for chickenpox? J Pediatr. 1989;114(6):1045–1048
12) Plaisance KI, Kudaravalli S, Wasserman SS, Levine MM, Mackowiak PA. Effect
of antipyretic therapy on the duration of illness in experimental influenza A,
Shigella sonnei, and Rickettsia rickettsii infections. Pharmacotherapy.
2000;20(12):1417–1422
13) Zerr DM, Alexander ER, Duchin JS, Koutsky LA, Rubens CE. A case-control
study of necrotizing fasciitis during primary varicella.
Pediatrics1999;103:783-90.
14) Lesko SM, O’Brien KL, Schwartz B, Vezina R, Mitchell AA. Invasive group A
streptococcal infection and nonsteroidal antiinflammatory drug use among
children with primary varicella. Pediatrics2001;107:1108-15.
15) Lesko SM. The safety of ibuprofen suspension in children. Int J Clin
Pract2003;135(suppl):50-3
16) Prymular, Siegrist CA, Chlibeck R, et al. Effect of prophylactic paracetamol
administration at time of vaccination on febrile reactions and antibody
responses in children: two open-label, randomized controlled trials. Lancet.
2009;374(9698):1339–1350
17) prof. dr hab. med. Janusz Wendorff, Medycyna Praktyczna Pediatria 2010/02
18) Graham NM, Burrell CJ, Douglas RM, Debelle P, Davies L. Adverse effects of
aspirin, acetaminophen, and ibuprofen on immune function, viral shedding, and
clinical status in rhinovirus-infected volunteers. J. Infect. Dis. 162(6),
1277–1282(1990).
19) Population-level effects of suppressing fever D. J. D. Earn, P. W. Andrews,
B. M. Bolker. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. Jan 2014,
Vol. 281: 20132570-20132570
20) Carl I. Schulman, Nicholas Namias, James Doherty, Ronald J. Manning, Pamela
Li, Ahmed Elhaddad, David Lasko, Jose Amortegui, Christopher J. Dy, Lucie
Dlugasch, Gio Baracco, and Stephen M. Cohn. ). "The effect of antipyretic
therapy upon outcomes in critically ill patients: a randomized, prospective
study Surgical Infections. Winter 2005, 6(4): 369-375.
doi:10.1089/sur.2005.6.369.
21) Soszyński, D (2003). "The pathogenesis and the adaptive value of fever".
Postepy higieny i medycyny doswiadczalnej 57 (5): 531–54. PMID 14737969.
22) Differentiation of CD8+ T cells into effector cells is enhanced by
physiological range hyperthermia November 2011 Journal of Leukocyte Biologyvol.
90 no. 5 951-962
23) Fever-range thermal stress promotes lymphocyte trafficking across high
endothelial venules via an interleukin 6 trans-signaling mechanism pp1299 – 1308
24) The Journal of Pediatrics , Volume 162, Issue 6, Pages 1153–1159.e1, June
2013 Nonsteroidal Anti-Inflammatory Drugs Are an Important Cause of Acute Kidney
Injury in Children, Jason M. Misurac, MDemail, Chad A. Knoderer, PharmD, Jeffrey
D. Leiser, MD, PhD, Corina Nailescu, MD, Amy C. Wilson, MD, Sharon P. Andreoli,
MD
25) Postgrad Med J. 2012 Jan;88(1035):21-7. doi:
10.1136/postgradmedj-2011-130217. Epub 2011 Nov 25. Systematic review and
meta-analysis of the effects of antipyretic medications on mortality in
Streptococcus pneumoniae infections. Jefferies S1, Weatherall M, Young P, Eyers
S, Beasley R.
26) Antipyretic agents for preventing recurrences of febrile seizures:
randomized controlled trial T. Strengell, M. Uhari, R. Tarkka i wsp.Archives Of
Pediatrics & Adolescent Medicine, 2009; 163: 799–804
27) Wendorff J.: Leczenie dzieci z drgawkami gorączkowymi. W: Wendorff J.
(red.): Drgawki goraczkowe, etiologia, diagnostyka, leczenie. Lublin, Bi-folium,
2001: 112–123
28) Camfield P.R., Camfield C.S., Shapiro S.H. i wsp.: The first febrile
seizure-antypiretic instruction plus either phenobarbital or placebo to prevent
recurrence. J. Prdiatr., 1980; 97: 16–21
29) Schaneidermann D., Lahat E ., Scheefer T. i wsp.: Antipyretic effectivness
of acetaminophen in febrile seizures: on going prophylaxis versus sporadic usage.
Eur. J. Pediatr., 1993; 152: 747–749
30)Uhari M., Rontala H., Vainiopaa L. i wsp.: Efect of acetaminophen and low
intermittent doses of diazepam on prevention of recurrences of febrile seizures.
J. Pediatr., 1995; 126: 991–995
31) J Pediatr. 2013 Sep;163(3):822-7.e1-2. doi: 10.1016/j.jpeds.2013.03.069.
Epub 2013 May 8
32) Hypothesis: Decreased Use of Pediatric Aspirin Has Contributed to the
Increasing Prevalence of Childhood Asthma Arthur E Varner, WIlliam W Busse,
Robert F Lemanske Annals of Allergy, Asthma & Immunology, Vol. 81, Issue 4,
p347–351 Published in issue: October, 1998
33) Barr RG. Does paracetamol cause asthma in children? Time to remove the
guesswork. Lancet. 2008;372(9643):1011–1012
34) Eneli I, Sadri K, Camargo C Jr., Barr RG. Acetaminophen and the risk of
asthma. Chest. 2005;127(2):604–612
35) Etminan M, Sadatsafavi M, Jafari S, Doyle-Waters M, Aminzadeh K, Fitzgerald
JM. Acetaminophen use and the risk of asthma in children and adults: a
systematic review and metaanalysis. Chest. 2009;136(5):1316–1323
36) Holgate ST. The acetaminophen enigma in asthma. Am J Respir Crit Care Med.
2011;183(2):147–148
37) Nuttall AL, Williams J, Kendall MJ. Does paracetamol cause asthma? J Clin
Pharm Ther. 2003;28(4):251–257
38) Farquhar H, Stewart A, Mitchell E, et al. The role of paracetamol in the
pathogenesis of asthma. Clin Exp Allergy. 2010;40(1):32–41
39) Beasley RW, Clayton TO, Crane J, et al.; ISAAC Phase Three Study Group.
Acetaminophen use and risk of asthma, rhinoconjunctivitis, and eczema in
adolescents: International Study of Asthma and Allergies in Childhood Phase
Three. Am J Respir Crit Care Med. 2011;183(2):171–178
40) Beasley R, Clayton T, Crane J, et al.; ISAAC Phase Three Study Group.
Association between paracetamol use in infancy and childhood, and risk of asthma,
rhinoconjunctivitis, and eczema in children aged 6–7 years: analysis from phase
three of the ISAAC programme. Lancet. 2008;372(9643):1039–1048
41) McKeever TM, Lewis SA, Smit HA, Burney P, Britton JR, Cassano PA. The
association of acetaminophen, aspirin, and ibuprofen with respiratory disease
and lung function. Am J Respir Crit Care Med. 2005;171(9):966–971
42) Shaheen SO, Sterne JA, Songhurst CE, Burney PG. Frequent paracetamol use and
asthma in adults. Thorax. 2000;55(4):266–270
43) Shaheen S, Potts J, Gnatiuc L, et al.; Selenium and Asthma Research
Integration Project; GA2LEN. The relation between paracetamol use and asthma: a
GA2LEN European case-control study. Eur Respir J. 2008;32(5):1231–1236
44) Barr RG, Wentowski CC, Curhan GC, et al. Prospective study of acetaminophen
use and newly diagnosed asthma among women Am J Respir Crit Care Med.
2004;169(7):836–841
45) Amberbir A, Medhin G, Alem A, Britton J, Davey G, Venn A. The role of
acetaminophen and geohelminth infection on the incidence of wheeze and eczema: a
longitudinal birth-cohort study. Am J Respir Crit Care Med. 2011;183(2):165–170
CrossRefMedlineWeb of ScienceGoogle Scholar
46) Lesko SM, Louik C, Vezina RM, Mitchell AA. Asthma morbidity after the
short-term use of ibuprofen in children. Pediatrics. 2002;109(2). Available at:
www.pediatrics.org/cgi/content/full/109/2/e20
47) Varner AE, Busse WW, Lemanske RF Jr.. Hypothesis: decreased use of pediatric
aspirin has contributed to the increasing prevalence of childhood asthma. Ann
Allergy Asthma Immunol. 1998;81(4):347–351
48) Newson RB, Shaheen SO, Chinn S, Burney PG. Paracetamol sales and atopic
disease in children and adults: an ecological analysis. Eur Respir J.
2000;16(5):817–823
49) Acetaminophen decreases intracellular glutathione levels and modulates
cytokine production in human alveolar macrophages and type II pneumocytes in
vitro. Int J Biochem Cell Biol. 2005;37(8):1727–1737
50) Shaheen SO, Newson RB, Henderson AJ, et al.; ALSPAC Study Team. Prenatal
paracetamol exposure and risk of asthma and elevated immunoglobulin E in
childhood. Clin Exp Allergy. 2005;35(1):18–25
51) Shaheen SO, Newson RB, Sherriff A, et al.; ALSPAC Study Team. Paracetamol
use in pregnancy and wheezing in early childhood. Thorax. 2002;57(11):958–963
52) Davey G, Berhane Y, Duncan P, Aref-Adib G, Britton J, Venn A. Use of
acetaminophen and the risk of self-reported allergic symptoms and skin
sensitization in Butajira, Ethiopia. J Allergy Clin Immunol. 2005;116(4):863–868
53) Wickens K, Beasley R, Town I, et al.; New Zealand Asthma and Allergy Cohort
Study Group. The effects of early and late paracetamol exposure on asthma and
atopy: a birth cohort. Clin Exp Allergy. 2011;41(3):399–406
53) Marquis A, Strippoli MP, Spycher BD, Rebholz CE, von der Weid NX, Kuehni CE;
Swiss Pediatric Oncology Group. Paracetamol, nonsteroidal anti-inflammatory
drugs, and risk of asthma in adult survivors of childhood cancer. J Allergy Clin
Immunol. 2011;127(1):270–272
54) Tapiainen T, Dunder T, Möttönen M, Pokka T, Uhari M. Adolescents with asthma
or atopic eczema have more febrile days in early childhood: a possible
explanation for the connection between paracetamol and asthma? J Allergy Clin
Immunol. 2010, 125:751–752 Eder W, Ege MJ, von Mutius E. The asthma epidemic. N
Engl J Med. 2006;355(21):2226–2235
55) Pearce N, Pekkanen J, Beasley R. How much asthma is really attributable to
atopy? Thorax. 1999;54(3):268–272
56) Lanphear BP, Kahn RS, Berger O, et al. Contribution of residential exposures
to asthma in US children and adolescents. Pediatrics. 2001;107(6). Available at:
www.pediatrics.org/cgi/content/full/107/6/e98
57) Pierce CA, Voss B. Efficacy and safety of ibuprofen and acetaminophen in
children and adults: a m
58) Dimova S, Hoet PH, Dinsdale D, Nemery B. Acetaminophen decreases
intracellular glutathione levels and modulates cytokine production in human
alveolar macrophages and type II pneumocytes in vitro. Int. J. Biochem. Cell
Biol. 37(8), 1727–1737(2005).
59) Farquhar H, Stewart A, Mitchell E et al. The role of paracetamol in the
pathogenesis of asthma. Clin. Exp. Allergy 40(1), 32–41(2010).
60) Barnes PJ. Reactive oxygen species and airway inflammation. Free Radic. Biol.
Med. 9(3), 235–243(1990).eta-analysis and qualitative review. Ann Pharmacother.
2010;44(3):489–506
61) Lowe AJ, Carlin JB, Bennett CM et al. Paracetamol use in early life and
asthma: prospective birth cohort study. BMJ 341, c4616(2010).
62) A handwashing intervention in a low income community in the developing world
reduced disease incidence in children. [Evid Based Med. 2006]
63) Clean hands reduce the burden of disease. [Lancet. 2005]
64) Effect of handwashing on child health: a randomised controlled trial. Luby
SP, Agboatwalla M, Feikin DR, Painter J, Billhimer W, Altaf A, Hoekstra RM
Lancet. 2005 Jul 16-22;366(9481):225-33.
65) Handwashing and risk of respiratory infections: a quantitative systematic
review.Rabie T, Curtis V.
66) Emerg Infect Dis. 2011 Apr;17(4):619-25. doi: 10.3201/eid1704.101353.Effects
of hand hygiene campaigns on incidence of laboratory-confirmed influenza and
absenteeism in schoolchildren, Cairo, Egypt.Talaat M, Afifi S, Dueger E,
El-Ashry N, Marfin A, Kandeel A, Mohareb E, El-Sayed N.
------
* Artykuły o niesterydowych lekach przeciwzapalnych zostały krótko
streszczone w rozdziale Groźne leki artykułu
Mity sercowe .
`
| |
Wyszukiwarka
lokalna
na dole strony
Także w Komunikaty
Zapisz się na
▼Biuletyn▼
(Twoje dane sa całkowicie bezpieczne,
za zapis - upominek)
Twoja
Super Ochrona Medyczna
|
