Uwaga na energię w płynie

Uwaga na napoje energetyzujące

Moda na napoje energetyzujące opanowała cały świat. A producenci takich drinków prześcigają się w kontrowersyjnych pomysłach na ich sprzedaż. Producenci „dopalaczy" wabią głównie młodzież.

W Polsce prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie jednego z wielu nowych drinków energetyzujących, który producent nazwał „Cocaine Stimulation". Wytwórca tłumaczy, że nazwa i wygląd puszki to jedynie prowokacja handlowa, a nie promowanie narkomanii.

Przypomnijmy jaka jest różnica między napojem izotonicznym i energetycznym. Najprościej:

Energizery mają za zadanie pobudzać i zwiększać zdolności wysiłkowe poprzez mobilizację rezerw organizmu.

Izotoniki natomiast uzupełniają substancje niezbędne do wytężonej pracy, które są zużywane podczas intensywnej aktywności.

Jak działa izotonik?

Napój izotoniczny to taki, w którym stężenie cząsteczek chemicznych jest podobne jak w płynach ustrojowych człowieka. Jego skład stanowi specjalną kompozycję węglowodanów prostych i złożonych, zapewniając ciągłe uzupełnienie energii traconej podczas wysiłku, a zwłaszcza intensywnych ćwiczeń fizycznych. Izotonik zapewnia również utrzymywanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, co skutecznie opóźnia pojawianie się objawów zmęczenia. Większość napojów izotonicznych producenci wzbogacają o dodatkowe składniki mineralne, takie jak: sód, potas, wapń czy magnez. Te substancje regulują gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu i pracę mięśni. Uzupełnienie braków tych pierwiastków w organizmie jest konieczne - ponieważ to właśnie ich niedobór powoduje wyczerpanie.

Napój energetyczny warto wypić wtedy, kiedy zależy ci na maksymalnej mobilizacji organizmu do krótkotrwałego wysiłku fizycznego lub umysłowego. Gdy planujesz wysiłek długotrwały, napój energetyczny też będzie dobrym wyborem, pod warunkiem jednak, że dodatkowo, podczas wysiłku, korzystać będziesz również z płynów izotonicznych lub innych sposobów uzupełnienia niezbędnych do tego substancji. Oba napoje uzupełniają się wzajemnie: energizer efektywnie mobilizuje rezerwy organizmu, natomiast izotonik uzupełnia braki.

Główne czynniki aktywne napojów energetycznych to najczęściej kofeina i tauryna. Pierwsza pobudza mózg i uwalnia z tkanki tłuszczowej tłuszcze, które są najwydajniejszym paliwem dla pracujących mięśni. Tauryna przedłuża ten efekt: kieruje do mięśni uwolnione tłuszcze i inne składniki energetyczne, głównie węglowodany. Jednocześnie ochrania mięśnie przed szkodliwymi skutkami wytężonej pracy, co ma ogromne znaczenie dla najważniejszego z mięśni - serca.

Ale uwaga. Coraz popularniejsze jest popijanie na imprezach mieszanek alkoholu i kofeinowych stymulantów z puszek.
Alkohol i napój energetyzujący to podwójne ryzyko. Energetyzujący napój faktycznie zmniejsza odczuwanie bólu głowy i osłabienia, niweluje syndrom suchych ust i lekko poprawia motorykę. Ale w żaden sposób nie zmniejsza negatywnych skutków wypitego razem z nim alkoholu na koordynację i czas reakcji.
Z ogłoszonego niedawno raportu z badań uczonych z Wake Forest University wynika, że studenci, którzy pijają drinki przyrządzone z alkoholu i energetyzującego napoju co najmniej dwukrotnie częściej narażają się na wypadki, rany, kontuzje, zatrucia oraz konieczność udzielania im pomocy medycznej niż ich koledzy, którzy w takich mieszankach nie gustują. Także ponad dwa razy częściej prowadzą auto w stanie zatrucia alkoholowego, napastują seksualnie innych lub sami są napastowani.

- Byliśmy zaskoczeni tym, że ryzyko jest tak poważne, a potencjalne konsekwencje wręcz grożą śmiercią osobom, które raczą się drinkami z alkoholem i napojami energetyzującymi - mówi prof. Mary Claire 0'Brien z Wake Forest University w Waszyngtonie.
Po wypiciu energetycznego drinka czujesz się mniej pijany, ale to pozory.
Fani takich mieszanek podczas jednej imprezy wypijali więcej (bo przeciętnie 5,8 drinka) od tych pijących alkohol bardziej tradycyjnie (4,5 drinka). W ciągu tygodnia imprezowali dwa razy częściej (średnio 1,4 w stosunku do 0,73). Ich rekordy picia alkoholu podczas jednej imprezy były o 36 proc. wyższe od studentów konsumujących alkohol bez energetyzujących dodatków.
Mary Claire O'Brien i jej koledzy przebadali 4 271 studentów z 10 amerykańskich uniwersytetów. 24 proc. z nich przyznało się, że piło drink alkoholowo-energetyzujący w ciągu ostatnich 30 dni.

Z wcześniejszych badań przeprowadzonych w University of Florida wynika, że napoje energetyzujące (choć w mniejszych puszkach) zawierają od 2-4 razy więcej kofeiny niż coca-cola. Dodatkami są tauryna, aminokwas przyspieszający przemianę materii i guarana (działa podobnie do kofeiny, ale dłużej). W puszce napoju energetycznego znajduje się ok. siedmiu łyżeczek cukru. Jest też glukuronolakton przyśpieszający wydalanie produktów przemiany materii i pobudzająca witamina B.

Jeśli chodzi o mieszanie napojów z alkoholem, to tykiety na wielu napojach energetycznych wyraźnie przed tym ostrzegają. Zawarte w tych płynach substancje aktywne sprawiają, że wprawdzie możesz wypić więcej alkoholu i lepiej się bawić w trakcie imprezy, ale później znacznie ciężej to odchorujesz.

O ile izotoników raczej nie można przedawkować, to osoby cierpiące na choroby nerek nie powinny pić ich zbyt dużo.
Jeśli chodzi o energizery, to zdecydowanie nie należy przekraczać ilości podawanej przez producentów na etykietach, która jest zgodna z normami dobowego spożycia. Napoje energetyczne zawierają bowiem kofeinę, która co prawda nie powoduje uzależnienia, ale prowadzi do nawyku stosowania.
Także cierpiącym na schorzenia sercowo-naczyniowe zaleca się stosowanie energizerów z umiarem. Bardzo młodzi ludzie - dzieci, młodzież szkolna oraz gimnazjalna - nie powinni sięgać w ogóle po tego typu napoje.

Napoje te (nawet bez alkoholu) nie są więc właściwym składnikiem diety dla osoby młodej. Szczególnie że nigdy nie wiadomo, ile takich puszek wypija ona dziennie. W amerykańskich ośrodkach detoksykacji rejestruje się coraz więcej nastolatków trafiających tam z zatruciem kofeinowym. Socjologowie twierdzą, że pociąg młodych do drinków energetycznych jest reakcją na uzależnienie się od kawy ich rodziców. Po prostu w puszkowych napojach z pobudzającymi składnikami znaleźli swoją własną modę. I dlatego większość firm wytwarzających napoje energetyczne na swój cel wybiera właśnie nastolatków, zaś napój „Cocaine Stimulation" - jak wynika z reklam - zawiera dwa razy więcej kofeiny niż inne.

Dużą ostrożność zaleca się kobietom ciężarnym i karmiącym.
Najlepiej, by sportowcy i inne osoby, które chcą stosować omawiane napoje przez dłuższy czas, konsultowały się z lekarzem lub specjalistą od suplementacji.

LK

---
Wykorzystano informacje z wywiadu ze Sławomirem Ambroziakiem, konsultantem ds. żywienia (z 2005 r.) i artykuł "Drinki energetyczne podetną ci skrzydła" Adama Synowłeca z dziennika Polska. Tutaj opublikowane w 2008 r.

Zdrowie i Fitness

Zdrowie ze ^ smakiem

Widge